Gryzonie – skuteczne sposoby na zabezpieczenie gospodarstwa

Gospodarstwa rolne produkujące żywność z czasem przeszły ogromną metamorfozę, zmieniając się w małe przedsiębiorstwa o dużych powierzchniach magazynowych przeznaczonych do przechowywania m.in. płodów rolnych. Rozwojowi towarzyszy wzrost wartości majątku, który trzeba chronić nie tylko przed złodziejami i wandalami, ale także – i to najczęściej – przed nieproszonymi gośćmi, jakimi są gryzonie.

Mariusz Niemiec

Powiększanie gospodarstwa to naturalny efekt dynamicznego rozwoju. Podobno od przybytku głowa nie boli, ale to tylko część prawdy. Zmagazynowany sprzęt niezbędny do pracy, przechowywane przez krótszy lub dłuższy czas zebrane owoce i warzywa oraz nawozy, środki ochrony roślin i pasze dla zwierząt stanowią często dużą część kapitału rolników. Wyglądające niewinnie gryzonie potrafią siać duże zniszczenia, dlatego ich obecność to wymierne straty dla gospodarstwa. Codziennie na świecie przybywa około 3,5 mln gryzoni. Tylko w Stanach Zjednoczonych niszczą one tyle żywności, ile produkuje 200 000 farmerów. W Pakistanie szczury zjadają 6–10% zebranych plonów.

Zagrożenie ze strony gryzoni

Mała populacja szczurów, złożona z 50 osobników, pochłania w ciągu tygodnia 1,4 kg ziarna zbóż. Według obliczeń naukowców populacja 200–700 osobników zjada od 8 do 28 kg pożywienia w ciągu doby. Na przestrzeni miesiąca ubytek płodów rolnych wynosi 240–840 kg. Szczur wędrowny zjada w ciągu 10 dni tyle pożywienia, ile sam waży, czyli mniej więcej 280 g. A zatem 100 szczurów pochłania ponad tonę suchych produktów w ciągu roku, natomiast 25 osobników je tyle, ile jeden człowiek. W silnie zasiedlonym przez gryzonie magazynie 500 szczurów śniadych pozbawia żywności 20 ludzi.

Nieco mniej żarłoczne są myszy, które zjadają w ciągu doby tyle pokarmu, ile stanowi 15% masy ich ciała. Mysz ważąca 25 g zjada codziennie 3–4 g ziarna, a w ciągu roku 1,4 kg.

Strategia ochrony przed gryzoniami – 3 kroki

Chcąc skutecznie zabezpieczyć gospodarstwo przed stratami powodowanymi przez gryzonie, należy działać według poniższych zaleceń.

Krok 1. – tzw. lustracja zerowa obiektu. Na tym etapie określa się prawdziwy stan ochrony gospodarstwa. Należy sporządzić plan sytuacyjny obiektów i wyszczególnić na nim najsłabsze punkty. Im bardziej rygorystycznie wykona się to zadanie, tym bardziej można liczyć na oczekiwane efekty.

Krok 2. – identyfikacja zagrożenia. Należy ustalić, z jakimi gryzoniami ma się do czynienia w gospodarstwie. To, czy zagrożeniem jest plaga myszy domowej lub polowej, czy też obecność szczura wędrownego, jest w dużej mierze uzależnione od lokalizacji obiektu i jego otoczenia. Precyzyjne określenie szkodnika pozwala wybrać najlepszą i najbardziej skuteczną metodę zwalczania.

Krok 3. – wybór odpowiedniego preparatu do zwalczania i zabezpieczania przed niechcianymi gryzoniami. Na rynku dostępny jest rodentycyd pod różnymi postaciami: kostki (Focus kostka), pasty (Focus pasta), granulatu (Focus granulat), zatrutego ziarna (Focus trutka zbożowa), zatrutych płynów (np. Toxan płyn), pianki (np. Racumin). Aplikacja wybranego produktu wymaga wyposażenia się w sprzęt, który jest niezbędny do zwalczania i monitoringu gryzoni. Podstawowe urządzenia to stacje i karmniki deratyzacyjne (np. firmy Pest Pro), różnego rodzaju pułapki mechaniczne oraz przynęty wabiące szkodniki. W ostatnim czasie bardzo popularne są również przeznaczone do jednorazowego użytku lepy na myszy i szczury (firmy Panko).

Rodentycydy – dobór

W obliczu konieczności zabezpieczenia gospodarstwa przed gryzoniami nasuwa się wiele pytań dotyczących preparatu do walki z nieproszonymi gośćmi. Jak dobrać odpowiedni rodentycyd? W jakiej postaci będzie najbardziej skuteczny i trwały? Gdzie go wyłożyć, żeby zwiększyć szansę pobrania go przez gryzonie? Jest to wiedza specjalistyczna, wiążąca się też z obserwacją i doświadczeniem posiadanym głównie przez firmy świadczące usługi w zakresie deratyzacji. Podstawowymi cechami rodentycydu, którymi należy się kierować przy jego doborze, są smakowitość dla gryzoni i odporność na wilgoć, a w dalszej kolejności fizyczna postać. I tak:

•  za najbardziej smakowite dla gryzoni uważa się rodentycydy w postaci pasty w saszetkach (Focus pasta), ale saszetki rzadko są odporne na wilgoć, dlatego ich trwałość jest ograniczona do kilku tygodni po wyłożeniu,
•  za najbardziej odporne na niekorzystne warunki (duża wilgoć) uważa się rodentycydy w postaci kostek (Focus kostka), niektóre z nich mogą być wyłożone w karmniku nawet przez kilka miesięcy bez utraty działania biobójczego,
•  za najlepsze w podaniu do miejsc trudno dostępnych, takich jak wejścia do nor gryzoni, szczeliny w posadzkach itp., uważa się granulat (Focus granulat) i zatrute ziarno (Focus trutka zbożowa). W ostatnich latach na rynku pojawiły się też aerozole z pianką z rodentycydem (np. Racumin), które doskonale sprawdzają się w miejscach trudno dostępnych, takich jak kanały wentylacyjne, kratki odpływowe, zakamarki ścian w budynkach mieszkalnych i magazynach.

Rozmieszczenie karmników

Ważnym aspektem w ochronie gospodarstwa przed gryzoniami jest rozmieszczenie karmników z rodentycydami. Ich przykładowy układ został przedstawiony na schemacie. Oczywiście samo rozmieszczenie karmników nie pomoże, jeśli nie będą one monitorowane. Co 2 tygodnie należy sprawdzać pobieranie trutki. Jeżeli jej brakuje, trzeba uzupełnić karmnik, a także oczyścić go z pajęczyn, zalegających liści, patyków, nawianego piasku oraz odchodów gryzoni. Dobrze jest również prowadzić dokumentację. W czasie zwalczania gryzoni pozwoli ona zaobserwować spadek lub zwiększenie się ich aktywności oraz monitorować efekty biobójcze stosowanych rodentycydów. Trzeba także pamiętać o okresowej zmianie przynęty, żeby wyłożona trutka była ciągle atrakcyjnym pokarmem dla gryzoni. Pozostałości niezjedzonych rodentycydów nie należy wyrzucać, ponieważ muszą zostać poddane utylizacji zgodnie z etykietą.

CIEKAWOSTKA

Szacuje się, że dorosły szczur zjada dziennie mniej więcej 28 g pożywienia, czyli rocznie około 6,5 kg ziarna zbóż.