Zboża ozime – ochrona i nawożenie

Sytuacja w uprawach zbóż ozimych na początku 2020 roku nie przedstawia się zbyt optymistycznie. W wielu rejonach Polski rośliny są w dość zaawansowanych fazach rozwojowych z powodu wysokich temperatur utrzymujących się przez całą zimę. W przypadku wystąpienia przymrozków bez okrywy śnieżnej wiele plantacji najdzie się w obliczu dużego zagrożenia wymarznięciami.

Niemal nieustanna wegetacja jest także przyczyną znacznego zwiększenia presji patogenów na plantacjach zbóż ozimych. Choroby, które w wielu lokalizacjach pojawiły się już jesienią, to m.in. septorioza paskowana liści pszenicy, mączniak prawdziwy zbóż i traw oraz nieco rzadziej rdza brunatna. Patogeny w czasie zimy miały bardzo dobre warunki do rozwoju, więc w wielu przypadkach uprawy ozime będą wymagały zabiegu T0.

Zabieg T0

Zazwyczaj zabieg ten wykonuje się w terminie od BBCH 22 do BBCH 29 – w zależności od presji chorób. W praktyce producenci zbóż ozimych często przeprowadzają go razem z herbicydami.

Wśród rozwiązań rekomendowanych w ramach zabiegu T0 jest stosowanie środków o szerokim spektrum działania oraz o charakterystyce interwencyjnej, np. triazoli lub tiofanatu metylu.

W zabiegu T0 polecane jest zastosowanie mieszaniny Spekfree 430 SC (0,3–0,35 l/ha) + ASX Siarka (2 kg/ha). Kombinację tę można zastosować na początku fazy strzelania w źdźbło. Substancją aktywną preparatu Spekfree 430 SC jest tebukonazol (430 g/l), który wykazuje działanie wyniszczające.

Polecany jest na bazowe zabiegi na:

• septoriozy liści,
• mączniaka prawdziwego,
• rdzę brunatną.

Wyższą z zalecanych dawek można zastosować w sytuacji, gdy presja chorób na plantacji jest  większa. Substancja może być stosowana od 10°C.

Zastosowanie w technologii ochrony zabiegu fungicydowego T0 umożliwia modyfikację i  optymalizowanie systemu nawożenia zbóż ozimych.

Zoptymalizowanie nawożenia

Zastosowanie w technologii ochrony zabiegu fungicydowego T0 umożliwia modyfikację i zoptymalizowanie systemu nawożenia zbóż ozimych.

Ze względu na dodatkowe „wejście” w plantację opryskiwacza należałoby zastosować  nawóz nalistny NPK o podwyższonej zawartości fosforu. Dodatkowo nawóz ten powinien zawierać w składzie mikroelementy, zwłaszcza cynk.

W zależności od stanu plantacji dawka fosforu i cynku powinna wynosić odpowiednio mniej więcej 0,6 kg P2O5/ha i 40–50 g Zn/ha w przypadku „mocnych” plantacji, a w przypadku opóźnionych i osłabionych – dawki powinny być nawet dwukrotnie wyższe.

Choć zastosowane ilości fosforu nie mają znaczącego wpływu na poprawę bilansu tego składnika, to wraz z zaaplikowanym w zabiegu T0 cynkiem szybko mobilizują rośliny do wzrostu, głównie w uprawach intensywnych.

Kolejnym mikroelementem, który powinien zostać uwzględniony w zabiegu T0, jest bor. Zazwyczaj jest on pomijany w nawożeniu zbóż, prawdopodobnie ze względu na niskie zapotrzebowanie pszenicy (5 g B na 1 t plonu). Jednak aplikacja boru w dawce mniej więcej 50 g/ha w okresie ruszenia wegetacji poprawia zdrowotność plantacji i pozwala na szybsze wyjście roślin ze stanu stresowego po zimie, co wpływa na ilość i jakość plonu.

W związku z powyższym doskonałym sposobem na optymalizację nawożenia nalistnego jest zastosowanie  preparatu ASX Fosfor plus oraz Bolero – jako nawozu nalistnego borowego.

ASX Fosfor plus zawiera: azot (10%), bor (0,3%), cynk (2%), mangan (0,8%), miedź (0,3%), molibden (0,02%), fosfor (P2O5 – 30%), magnez (MgO – 2%), potas (K2O – 10%), żelazo (0,2%). W zależności od stanu plantacji w zabiegu T0 dawka ASX Fosforu plus powinna wynosić od 2 do 4 kg/ha, natomiast Bolero od 0,2 do 0,5 l/ha.

W celu „uszlachetnienia” zabiegu należy uwzględnić zastosowanie kilku preparatów stymulujących,  takich jak ASX Krzem plus (0,5–1 l/ha) i Protaminal (0,5–1 l/ha).

Obydwa produkty:

• poprawiają pobieranie składników pokarmowych,
• wpływają na gospodarkę wodną rośliny,
• redukują ich wrażliwość na stresy.

ASX Krzem plus i Protaminal poza działaniem stymulującym poprawiają też wchłanianie i wykorzystanie pozostałych składowych zabiegu T0.

SIARKA W ZABIEGU T0

Siarka jest składnikiem zalecanym do uwzględnienia w zabiegu T0. Rośliny korzystają z niej przez cały okres wegetacji. Siarka odpowiada za gospodarkę azotową roślin, poprawia wchłanianie azotu.

U zbóż prowadzi do zwiększenia obsady kłosów, co przekłada się na poprawę ilościową i jakościową plonu ziarna. Podstawowe  nawożenie pszenicy siarką wykonuje się wraz z pierwszą dawką nawożenia azotowego a potrzeby pokarmowe pszenicy to 4,5 kg S/t ziarna z odpowiednią masą słomy.

Zabieg T1

Po zabiegu T0 przychodzi czas na zabieg T1, który niejako powinien być rozwinięciem zabiegu poprzedzającego. Standardowo czas aplikacji to początek fazy strzelania w źdźbło do fazy drugiego kolanka (BBCH 30–32).

W aktualnym sezonie zaleca się wykonywanie zabiegów jak najwcześniej, żeby zmniejszyć potencjał infekcyjny na plantacjach. Choroby, których ryzyko wystąpienia w tym terminie jest duże, to na pewno mączniak prawdziwy zbóż i traw, septorioza paskowana liści pszenicy, łamliwość podstawy źdźbła, rdza brunatna.

Ważnym aspektem technicznym podczas wykonywania zabiegu T1 są temperatury – dla większości preparatów triazolowych nie mogą być one niższe niż 10°C. Dodatkowo gwałtowne spadki temperatur po zabiegu mogą wpłynąć na gorsze działanie środka i potęgować zjawisko fitotoksyczności.

Skuteczne prowadzenie walki z kompleksem chorób występującym podczas zabiegu T1 w obecnej sytuacji należy zacząć od wyboru silnej substancji interwencyjnej na stanowiska z mocno rozwiniętymi infekcjami w okresie zimowym.

Wśród najmocniejszych środków wykazujących tego typu działanie odpowiednim wyborem będzie protiokonazol – substancja czynna preparatu Praktis. Ma on rejestrację w pszenicy ozimej i rzepaku ozimym. Optymalnym rekomendowanym rozwiązaniem w terminie T1, przeznaczonym do stosowania w pszenicy ozimej, jest kombinacja preparatów Praktis (0,5 l/ha) + Cyflux* (0,15 l/ha). Cyflux zawiera cyflufenamid (50 g/l), który działa interwencyjnie na mączniaka prawdziwego.

Dzięki łącznemu zastosowaniu obu preparatów można uzyskać ochronę pełnego spektrum zwalczanych patogenów, nawet w sytuacji, gdy ich presja jest wysoka. To rozwiązanie jest uniwersalne i może być stosowane również na stanowiskach mniej wymagających, z niższymi oczekiwaniami plonowymi.

Stanowiska narażone na wysoką presję chorób podstawy źdźbła powinny być chronione przede wszystkim w oparciu o prochloraz oraz o protiokonazol.

Kombinacja Cyflux (0,15 l/ha) + Amon 450 EC (0,6 l/ha) + Praktis (0,4 l/ha) ma w składzie komponent zwalczający mączniaka prawdziwego zbóż i traw (cyflufenamid) oraz dwa triazole uzupełniające się w ochronie przed łamliwością podstawy źdźbła. Rozwiązanie to oczywiście jest skuteczne także w walce z pozostałymi chorobami, które mogą wystąpić na plantacjach – septoriozami liści czy rdzą brunatną. Aby wykorzystać potencjał tej kombinacji w pełni, należy zastosować ją najpóźniej w terminie BBCH 31.

Innym  rekomendowanym rozwiązaniem przeznaczonym do stanowisk o lepszej zdrowotności jest kombinacja preparatów Cyflux (0,15 l/ha) + Spekfree 430 SC (0,3 l/ha) + Amon 450 EC (0,6 l/ha). Powyższa kombinacja składa się z cyflufenamidu, tebukonazolu i prochlorazu, co stanowi solidną bazę do ochrony zbóż przed kompleksem chorób występujących w terminie T1.

* Rejestracyjna nazwa produktu to Clayton Cyflux

Jędrzej Pytkowski, dr inż. Tomasz Piotrowski