Rzepak ozimy – skuteczna ochrona rzepaku ozimego jesienią ze środkiem Belem 0,8 MG

Duża powierzchnia upraw, intensyfikacja produkcji, stosowanie uproszczeń agrotechnicznych, uprawa odmian o różnej podatności i tolerancji na agrofagi, a także zmiany agroklimatyczne (dłuższa o ponad miesiąc wegetacja) – to główne czynniki wpływające na rozwój szkodników rzepaku. Jaka jest skuteczność preparatu Belem 0,8 MG w ich zwalczaniu?

Szkodniki w sposób istotny wpływają na wielkość i jakość plonu, dlatego z tym zagrożeniem musi sobie poradzić integrowana ochrona już od momentu siewu i wschodów rzepaku. Wschody rzepaku ozimego mogą być uszkadzane przez kilka gatunków szkodników. W ostatnich latach w jesiennej uprawie rzepaku ozimego wzrosło znaczenie śmietki kapuścianej, której larwy żerują na korzeniach i szyjce korzeniowej. Ubytki tkanki korzenia oraz zwykle towarzysząca im zgnilizna to czynniki znacznie obniżające kondycję roślin przed zimą. Ciepła i sucha jesień sprzyja masowym pojawom pchełki rzepakowej. Chrząszcze pchełek wygryzają w liściach początkowo niewielkie otwory, ale w przypadku licznego wystąpienia mogą całkowicie szkieletować liście. Natomiast larwy pchełki rzepakowej drążą korytarze w nerwach głównych, ogonkach liściowych i pędach, zwiększając ryzyko wtórnych porażeń przez sprawców chorób.

 

Ochrona rzepaku ozimego z myślą o środowisku

Skutecznym, i o wiele bardziej przyjaznym dla środowiska niż serie oprysków na rzepak ozimy, sposobem ograniczania szkodników występujących po siewie (do 3–4 liści właściwych) jest przedsiewne zaprawianie nasion rzepaku lub stosowanie doglebowo granulatów w trakcie siewu. Przykładem takiego granulatu jest preparat Belem 0,8 MG, którego substancją czynną jest cypermetryna (8 g/kg) o działaniu kontaktowym i żołądkowym, w rzepaku ozimym zarejestrowany do zwalczania śmietki kapuścianej i pchełki rzepakowej. Jego skuteczność została potwierdzona w ramach doświadczeń.

Ochrona rzepaku ozimego ze środkiem Belem 0,8 MG – wyniki doświadczeń

W przeprowadzonych jesienią 2019 roku i wiosną 2020 roku doświadczeniach wysiano rzepak ozimy odmiany Brendy na poletkach 3 x 10 m w 4 blokach doświadczalnych i w 6 kombinacjach. Obserwację uszkodzeń losowo wybranych 10 roślin na każdym z obiektów prowadzono w 7 terminach, w mniej więcej dwutygodniowych odstępach. Przyjęto 9-stopniową skalę uszkodzeń, gdzie 9 oznaczało brak uszkodzeń, a 1 – uszkodzenie bardzo duże (>70%).

W wykonanym doświadczeniu największe uszkodzenia roślin rzepaku przez śmietkę kapuścianą i pchełkę rzepakową w porównaniu do kontroli stwierdzono na obiektach, na których oprócz zaprawy fungicydowej zastosowano jedynie insektycydowy oprysk nalistny. Natomiast najmniej uszkodzonych roślin w każdym terminie obserwacji stwierdzono na obiektach, na których zastosowano zaprawę fungicydową i insektycydową. Poziom ochrony był zbliżony również przy zastosowaniu zaprawy fungicydowej + Belem 0,8 MG, zarówno bez, jak i z dodatkowym opryskiem insektycydowym. W ostatnim dniu obserwacji, jesienią 2019 roku, gdy rośliny rzepaku były w fazie 5–7 liści (BBCH 15–17), obserwowano wzrost uszkodzeń roślin na każdym z obiektów doświadczalnych. Poletka, na których została zastosowana aplikacja produktu Belem 0,8 MG, uszkodzone były w najmniejszym stopniu. Tendencja ta potwierdziła się w obserwacjach przeprowadzonych wiosną bieżącego roku. Dodatkowo na obiektach, na których zastosowano te sposoby ochrony, stwierdzono mniejszą liczbę uszkodzeń przez inne szkodniki, takie jak drutowce, rolnice i chowacz galasówek.

W doświadczeniu wykazano wysoką skuteczność cypermetryny aplikowanej doglebowo w ograniczaniu uszkodzeń powodowanych przez pchełkę rzepakową i śmietkę kapuścianą – na poziomie porównywalnym do zastosowanej w doświadczeniu zaprawy insektycydowej. W związku z tym cypermetryna w formie granulatu może być zalecana do jesiennej ochrony rzepaku ozimego, zwłaszcza w początkowych fazach wzrostu, do 4–5 liści właściwych. Stosowanie insektycydowych zapraw nasiennych (aktualnie nie ma żadnych zarejestrowanych w rzepaku ozimym) i granulatów doglebowych jest zgodne z integrowaną ochroną roślin, m.in. ze względu na obniżenie poziomu chemizacji (redukują liczbę insektycydowych zabiegów nalistnych w okresie jesiennym) – są więc bezpieczniejsze dla środowiska i zapylaczy. Ponadto atutem takich rozwiązań jest fakt, że są skuteczne niezależnie od warunków pogodowych.

Ta potwierdziła się w obserwacjach przeprowadzonych wiosną bieżącego roku.

 

Ciekawostka

Wyniki doświadczenia nad skutecznością granulatu Belem 0,8 MG w zwalczaniu szkodników rzepaku, prowadzonego jesienią 2019 roku, zostały zaprezentowane w lutym bieżącego roku podczas 60. Sesji Naukowej Instytutu Ochrony Roślin Państwowego Instytutu Badawczego w Poznaniu jako temat sesji posterowej.

 

Poziom uszkodzeń rzepaku ozimego na poszczególnych poletkach doświadczalnych, w zależności od zastosowanej metody ochrony, 2019-2010 rok

Justyna Pacześna-Mikurenda