Program kompleksowego gospodarowania azotem – N-positive
Rolnictwo to jeden z najbardziej zmieniających się działów gospodarki. Patrząc na sposoby i efektywność prowadzenia upraw choćby 60 lat temu, można stwierdzić, że nastąpił tu ogromny postęp, zarówno technologiczny, jak i w agrotechnice. Co więcej, nawet jeszcze 10 lat temu trudno było sobie wyobrazić plony na tak wysokim poziomie. To między innymi dzięki wytężonej pracy naukowców i specjalistów z wielu dziedzin dzisiejsze rolnictwo jest wysokowydajne. Jednak w kontekście pełnego wykorzystania jego możliwości nie do przecenienia jest właściwe podejście samych rolników.
Aleksandra Wieremczuk
Dynamikę i charakter zmian w rolnictwie odzwierciedlają dane statystyczne zbierane przez Organizację Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO), według których na przykład plony kukurydzy 60 lat temu były trzy razy niższe niż obecnie*. Doskonale obrazują to wyniki plonowania jednej ze współczesnych odmian kukurydzy – LID3306C (FAO 260) – która w 2023 roku uzyskała najwyższy plon ziarna w swojej klasie wczesności dla pojedynczej lokalizacji COBORU. Na poziomie 19,24 ton z hektara, bo o tak rekordowym wyniku mowa, odmiana zaplonowała w stacji doświadczalnej Pawłowice, w województwie śląskim. Jak widać na tym przykładzie, dzisiejsze, nowe odmiany, nie tylko kukurydzy, ale i innych gatunków roślin uprawnych, mają bardzo duży potencjał plonotwórczy. Jednak nie zostanie on wydobyty, jeśli zabraknie odpowiedniej agrotechniki.
Aby wesprzeć rolników, specjaliści z działu nasion firmy Agrosimex opracowali program N-positive, którego idea opiera się na wynikającym z doświadczeń i obserwacji przekonaniu, że tylko kompleksowe podejście do gospodarowania azotem pozwala w pełni uwolnić potencjał nowych, wysokoplonujących odmian N-pozytywnych. Obejmuje on m.in. preparaty biologiczne, zwiększające nasycenie gleby azotem, np. Rhizosum N plus, czy uprawę roślin bobowatych, takich jak soja, asymilująca ten pierwiastek z powietrza.
Stosowanie azotu w odmianach wysokoplennych
Azot to najbardziej plonotwórczy pierwiastek. Jednak jego straty w produkcji rolniczej są duże. Błędy w agrotechnice sprawiają, że nie jest on w pełni wykorzystywany przez rośliny. Wpływa to nie tylko na efektywność nawożenia azotem, ale także na ekonomikę produkcji. Każdego roku na wielu plantacjach potencjał plonotwórczy roślin jest tracony z powodu braku optymalizacji gospodarowania tym pierwiastkiem. W wyniku postępu w hodowli roślin na rynku są dostępne nowe odmiany o podwyższonej efektywności pod względem wykorzystania azotu, tzw. odmiany N-positive. Należy jednak pamiętać o tym, że – jak wspomniano – wymagają one profesjonalnego podejścia i optymalizacji technologii uprawy.
Jednym z czynników mających wpływ na plon jest dostępność azotu, która zależy od zasobności gleby i odpowiedniego nawożenia tym pierwiastkiem, dopasowanego do potrzeb rośliny uprawnej i zakładanego plonu. Wpływają na nią także właściwy termin zastosowania nawozu, pogoda, a nawet ograniczenia prawne, które wskazują okresy aplikacji nawozów azotowych.
Odpowiedni moment zastosowania dawki azotu jest szczególnie ważny w przypadku ozimin. W ostatnich latach obserwuje się ciepłą i długą jesień, a co za tym idzie – wydłużenie wegetacji w tym okresie. A to często jest przyczyną występowania niedoborów składników pokarmowych oraz zmniejszenia ich dostępności wiosną – w chwili ruszania wegetacji rośliny mogą nie mieć odpowiedniej ilości substancji odżywczych potrzebnych do wzrostu i regeneracji, w tym azotu.
Z powodu ograniczenia terminów aplikacji nawozów azotowych, wprowadzonego w ramach tzw. Dyrektywy azotanowej, oraz braku możliwości wjazdu na pole w sytuacji zbyt wilgotnej gleby azot często jest niedostępny dla roślin w fazie największego zapotrzebowania. Jednym z rozwiązań pozwalających zabezpieczyć rośliny w krytycznych momentach jest preparat Rhizosum N plus – uwzględniony w programie N-positive. Zawiera on bakterie Azotobacter salinestris, które mają wyjątkową zdolność wiązania azotu atmosferycznego N2, niedostępnego dla roślin, do azotu amonowego NH4, wykorzystywanego przez uprawy do budowy plonu. Badania potwierdzają, że Rhizosum N plus może dostarczyć roślinom nawet 50–70 kg N/ha. Ważne jest również to, że zawarte w nim bakterie działają nawet w niekorzystnych warunkach, jak susza czy zimno, dzięki czemu azot jest dostępny dla roślin w różnych okolicznościach.
Jak system korzeniowy wpływa na pobieranie azotu z gleby
Ważnym czynnikiem wpływającym na wykorzystanie azotu przez rośliny jest efektywność jego pobierania. Zdarza się tak, że pomimo dużej zawartości pierwiastka w glebie, pojawia się problem z jego pobraniem. Jedną z przyczyn tego zjawiska jest słabo rozwinięty system korzeniowy roślin. Dlatego program N-positive uwzględnia również wzmocnienie systemu korzeniowego. Rekomendowanym w tym celu produktem jest Rosahumus, zawierający kwasy humusowe, potas i żelazo. Kwasy humusowe poprawiają żyzność gleby oraz zatrzymują składniki pokarmowe w strefie korzeniowej, zapobiegając wymywaniu pierwiastków z gleby, co nie tylko zwiększa ich dostępność, ale i zapobiega ich stratom. Rosahumus stymuluje rozwój systemu korzeniowego, a także mikroflory glebowej, w tym bakterii odpowiedzialnych za mineralizację pierwiastków. Kwasy humusowe poprawiają strukturę i stosunki wodno-powietrzne gleb, szczególnie ciężkich i zalanych, co zapewnia większą retencję wody i lepsze przewietrzenie gleby, a dzięki temu system korzeniowy może lepiej się rozwijać. Natomiast na glebach lekkich dodatek kwasów humusowych zwiększa dostępność wody, co jest szczególnie ważne w okresach niedoboru opadów. Rosahumus działa także jak naturalny chelat jonów metali, dzięki czemu ułatwia roślinom ich pobieranie.
Co ma wpływ na metabolizm azotu
Chcąc, by azot został odpowiednio wykorzystany przez roślinę, trzeba pamiętać o zachodzących w niej procesach metabolicznych i licznych przemianach azotu, które decydują o ilości i jakości plonu. Bardzo duży wpływ na gospodarkę azotem mają mikroelementy, tj. Mn, Cu, Zn czy Mo. Ważne jest więc zaopatrzenie roślin w te składniki, dlatego w programie N-positive znalazł się nawóz ASX Complex, który pozwala łatwo i bezpiecznie dostarczyć je uprawom.
* Źródło: https://www.fao.org/faostat/
Program N-positive to…
…kompleksowe podejście do wykorzystania azotu przez rośliny – poczynając od zapewnienia jego dostępności w glebie i jej żyzności oraz dbałości o mikroorganizmy glebowe, poprzez rozwój systemu korzeniowego i pobieranie tego składnika z gleby, na jego przemianach metabolicznych w roślinie kończąc. Bazuje on na systemie 6 O, który uwzględnia:
1. Odmianę – wybór tych z grupy N-positive, które mają zespół cech (lepiej rozwinięty system korzeniowy, szybsze tempo wzrostu oraz regeneracji w porównaniu ze standardowymi) bezpośrednio i pośrednio wpływających na efektywność wykorzystania azotu.
2. Organizmy – nacisk na ochronę organizmów występujących w glebie, które uczestniczą w procesach próchnicotwórczych i obiegu pierwiastków w przyrodzie, a niektóre z nich udostępniają roślinom azot atmosferyczny. Pełnią też funkcję fitosanitarną.
3. Odczyn – prawidłowe pH gleby wpływa na przyswajalność składników pokarmowych, żyzność i życie mikrobiologiczne gleby oraz na rozwój systemu korzeniowego.
4. Odżywienie – odpowiednie odżywienie roślin sprawia, że pobieranie składników pokarmowych, procesy metaboliczne i fotosynteza zachodzą z pełną efektywnością.
5. Optymalizację – każda odmiana ma zakodowany genetycznie potencjał plonotwórczy, dlatego nawożenie musi być zoptymalizowane i uwzględniać zapotrzebowanie rośliny (pod względem składnika, jego formy, dawki i terminu aplikacji) i zasobność stanowiska.
6. Ochronę – uprawy zdrowe i wolne od konkurencji ze strony chwastów efektywniej wykorzystują azot. Ochrona dotyczy także żyzności gleby i fauny glebowej, które są niezbędne do wzrostu rośliny i mają wpływ na dostępność pierwiastków w podłożu.
Program N-positive jest zgodny z założeniami rolnictwa zrównoważonego. Optymalizacja nawożenia ogranicza straty azotu, co daje profit i w plonie, i w portfelu rolnika, i w postaci żyzności gleby.