Odmiany kukurydzy – postaw na nowości

Odmiany kukurydzy – postaw na nowości

Kukurydza jest rośliną, której powierzchnia zasiewów w ostatnich latach rozwija się najbardziej dynamicznie, przekraczając w Polsce poziom 1,2 mln ha. Uprawa ta charakteryzuje się niezbyt wygórowanymi wymaganiami glebowymi i wysoką zdolnością przystosowywania się do różnych warunków środowiskowych. Jednym z podstawowych kryteriów wyboru odmiany jest kierunek użytkowania – ziarno lub kiszonka.

AMAIZI CS NADZWYCZAJNY WCZESNY PLON
AMAIZI CS NADZWYCZAJNY WCZESNY PLON

Plony kukurydzy w większym stopniu zależą od ilości i właściwego rozkładu opadów w sezonie wegetacyjnym niż od panujących warunków termicznych. Zgodnie z danymi GUS za lata 2011–2017 średnie plony ziarna kukurydzy w Polsce kształtują się na poziomie 6–7 t/ha. Przewyższają średnie plony pszenicy ozimej o mniej więcej 27–28%, a średnie plony żyta o mniej więcej 56–57%. Przy czym uprawa kukurydzy w porównaniu z pszenicą ma krótszy okres zwrotu nakładów oraz jest mniej kosztowna i czasochłonna.

Wybór odmiany kukurydzy

Poza kierunkiem użytkowania kukurydzy (ziarno lub kiszonka), który jest jednym z podstawowych kryteriów wyboru odmiany, ze względu na dużą rozpiętość warunków termicznych trzeba także wziąć pod uwagę wczesność, określaną poprzez liczbę FAO. Jest ona zależna od sumy temperatur efektywnych, niezbędnych do osiągnięcia przez daną odmianę dojrzałości do zbioru.

Północ Polski to rejon, gdzie na ziarno powinno się siać odmiany o FAO do 220–230. Nie znaczy to, że nie można posiać odmian późniejszych, ale w mniej sprzyjających pogodowo, chłodniejszych i bardziej deszczowych latach mogą one nie wykorzystać pełni swojego genetycznie zakodowanego potencjału plonowania oraz utrzymywać bardzo wysoką wilgotność ziarna, nawet powyżej 40%. W południowych województwach przebieg okresu wegetacji pozwala uprawiać odmiany o FAO sięgającym nawet 290–300.

Gospodarstwa o większych areałach uprawy kukurydzy, żeby rozłożyć termin i tempo zbioru, rozdzielają powierzchnię zasiewów pomiędzy odmiany o różnej wczesności. Zaczynają od FAO nawet poniżej 200, aby pierwszą kukurydzę zdejmować z pola już w drugiej połowie sierpnia. Nieco niższy plon rekompensowany jest przeważnie niższą wilgotnością przy zbiorze i nieco lepszą ceną skupu kukurydzy w tym okresie. Odpowiedni rozkład terminu dojrzałości poszczególnych odmian powoduje, że nie dochodzi do spiętrzenia prac w momencie rozpoczęcia zbioru oraz pozwala równomiernie i systematycznie wykorzystywać suszarnie do dosuszania ziarna schodzącego z pola.

MANTOLI CL KISZONKA KROWĘ ZADOWOLI
MANTOLI CL KISZONKA KROWĘ ZADOWOLI

Kukurydza na kiszonkę

Kukurydza uprawiana na kiszonkę potrzebuje mniejszej sumy temperatur efektywnych, pozwalających uzyskać właściwą fazę dojrzałości. Kiszonka powinna być zbierana w momencie uzyskania przez rośliny mniej więcej 35% zawartości suchej masy. Ziarno znajduje się wtedy w fazie dojrzałości woskowej i zawiera mniej więcej 45% wody. Biorąc pod uwagę powyższe elementy, na północy Polski można w tym kierunku użytkowania uprawiać odmiany kukurydzy o FAO 240–250, uzyskując obfite plony wysokoenergetycznej paszy objętościowej dla bydła.

Kryteria wyboru kukurydzy na kiszonkę, oprócz wczesności, ograniczają się często do wizualnej oceny roślin. Najbardziej pożądane są odmiany wysokie, mocno ulistnione, o szerokich liściach i dużym nasileniu cechy stay green – przedłużonej zieloności liści, która pozwala roślinom dłużej przetwarzać składniki pokarmowe na plon. Trzeba jednak podkreślić, że wartość żywieniowa kiszonki w głównej mierze będzie zależeć od zawartości i stopnia dojrzałości ziarna – to ono jest podstawowym nośnikiem skrobi, czyli energii wykorzystywanej przez zwierzęta do produkcji mleka. Warto więc, żeby kukurydza kiszonkowa charakteryzowała się dużą, mocno wypełnioną kolbą, o dobrej strukturze – cienkiej osadce i wyższej zawartości ziarna.

Duże znaczenie ma też kształt ziarniaka. O ile w produkcji ziarnowej lepiej wykorzystywać odmiany o ziarnie typu dent – tzw. zębokształtne – ze względu na szybsze oddawanie wody z ziarna podczas dojrzewania, o tyle w przypadku kiszonki lepsze są odmiany dające ziarno zbliżone do flint. Taki kształt ziarniaka warunkuje bardziej korzystny energetycznie przebieg procesu trawienia w żołądkach przeżuwaczy.

Odmiany kukurydzy – postaw na nowości

65–75% rolników wybiera rozwiązania sprawdzone. W przypadku odmian kukurydzy stawiają na te, które mieli już na własnym polu i są zadowoleni z wyników plonowania. Jednak każdego roku na polskim rynku pojawiają się dziesiątki nowych odmian. Warto dać im szansę, ponieważ postęp biologiczny co roku przynosi niewielką, ale regularną zwyżkę plonu ziarna. Doświadczenia hodowlane pokazują, że średnio wynosi ona 1 dt/ha.

Szacuje się, że na krajowym rynku dostępnych jest mniej więcej 500 odmian kukurydzy. Wybór tych dostępnych w ofercie Agrosimex jest efektem starannej selekcji, opartej na weryfikacji cech potencjalnych kandydatek. Są one oceniane podczas wielu badań – oficjalnych rejestrowych i porejestrowych prowadzonych w Polsce przez COBORU, zlecanych przez hodowców, a także przez Agrosimex. Oferowane przez firmę odmiany są oglądane na wielu poletkach w celu uzyskania maksimum informacji pozwalających dokonać właściwej oceny. Agrosimex często posiłkuje się również wynikami z Czech i Niemiec, żeby potwierdzić powtarzalność plonowania odmian w innych warunkach glebowo-klimatycznych. W efekcie firma musi przeanalizować wiele danych, aby wprowadzić nowości do sprzedaży.

RTG IRENOXX MISTRZOWSKA WYDAJNOŚĆ - PRZEKRÓJ
RTG IRENOXX MISTRZOWSKA WYDAJNOŚĆ – PRZEKRÓJ

Na sezon 2019 firma Agrosimex przygotowała wiele ciekawych propozycji odmian kukurydzy o różnej klasie wczesności i kierunkach użytkowania. Poniżej zaprezentowany został ich przegląd.

Amaizi CS Nadzwyczajny Wczesny Plon 

Amaizi CS – FAO 190 – należy do grupy najwcześniejszych odmian ziarnowych. W tej grupie bardzo trudno znaleźć tak dobre połączenie wysokiej wczesności dojrzewania z dużym potencjałem plonowania. Średnio wysokie rośliny (260 cm) o nisko osadzonej kolbie (ok. 100 cm) charakteryzują się wysoką zdrowotnością zarówno łodyg, jak i kolb. Warto zwrócić uwagę, że przy takiej wczesności jest to odmiana o większej tolerancji w doborze stanowiska, również ze względu na kolbę typu flex, co jest rzadkością przy tym FAO, lepiej dopasowującą się wielkością do możliwości produkcyjnych danej gleby. Amaizi CS na mniej zasobnych glebach na Mazowszu w 2018 roku w doświadczeniach wewnętrznych hodowcy uzyskało plony ziarna nawet na poziomie 14 t/ha na sucho, co jest naprawdę wysokim wynikiem w tej klasie. Trzeba jednak podkreślić, że w celu uzyskania wysokiej produktywności należy utrzymać nieco wyższą obsadę roślin – 90–95 tys. sztuk na hektarze, na glebach zasobniejszych.

RTG Irenoxx Mistrzowska Wydajność

RGT Irenoxx – FAO 230–240 – kolejna propozycja ziarnowa w ofercie Agrosimexu, to odmiana, która w 2017 roku w badaniach rejestrowych COBORU uzyskała wynik 110% wzorca w plonie ziarna. W 2018 roku w badaniach rozpoznawczych COBORU – 109% wzorca. Pokazuje to z jednej strony bardzo duży potencjał plonotwórczy tej odmiany, z drugiej – powtarzalność wyników w pogodowo różnych latach. RGT Irenoxx w krótkim czasie powinna stać się rozpoznawalną i szeroko uprawianą odmianą. Niższe wymagania stanowiskowe pozwalają zalecać ją również na mniej zasobne pola, choć maksymalny zakodowany genetycznie potencjał wykorzysta tam, gdzie będzie dobrze wykarmiona.

ES Runway Potencjał Najwyższych Plonów

ES Runway – FAO 240 – ostatnia z typowo ziarnowych nowości. Odmiana o ziarnie w typie Tropical Dent stanowi połączenie wysokiego potencjału plonowania z bardzo szybkim oddawaniem wody, dzięki czemu schodzi z pola ze zdecydowanie niższą wilgotnością w porównaniu z innymi kukurydzami w tej klasie wczesności. Jej możliwości plonotwórcze potwierdzają wysokie wyniki badań rejestrowych, również w Austrii i Francji, gdzie konkurencja pośród nowych odmian jest większa niż w Polsce. Wysokie rośliny, o bardzo wysokim wczesnym wigorze, dobrze radzą sobie również na glebach ciężkich, zimnych i zlewnych, choć nie powinny trafiać na najuboższe stanowiska, ponieważ tam może dojść do niewykorzystania pełnych możliwości produkcyjnych. ES Runway to propozycja dla gospodarstw nastawionych na bardzo wysokie plony ziarna.

Es Joker Najmocniejszy w Talii

ES Joker – FAO 240 – to odmiana w typie uniwersalnym. Bardzo wysokie (ok. 315 cm) i potężnie ulistnione rośliny generują bardzo duży plon masy do zakiszania w połączeniu z bardzo wysoką zawartością ziarna. Kolby wypełnione są ziarnem bardziej zbliżonym do flint, o wysokiej zawartości skrobi szklistej, średniej liczbie rzędów (14) i nieco wyższej zawartości ziaren w rzędzie (28–30). Samo ziarno jest bardzo ciężkie, o MTZ sięgającej nawet 360 g. Z tego powodu ES Joker to kiszonka o wysokim wskaźniku strawności i energetyczności oraz odmiana o wysokiej produktywności w uprawie na ziarno. Idealne rozwiązanie m.in. dla gospodarstw, które po napełnieniu silosów kiszonką chcą zostawić część kukurydzy do zbioru na ziarno. Dodatkową zaletą jest również większa tolerancja w doborze stanowiska.

JOKER NAJMOCNIEJSZY W TALI - ZIARNO
JOKER NAJMOCNIEJSZY W TALI – ZIARNO

Mantoli CS Kiszonka Krowę Zadowoli

Mantoli CS (ostatnia z wprowadzanych nowości) – FAO 250–260 – to również odmiana mogąca być z powodzeniem wykorzystywana zarówno w produkcji kiszonkowej, jak i na ziarno. Ze względu na kolbę typu flex dobrze adaptuje się i zachowuje wysoki potencjał
plonowania na mniej zasobnych glebach. Grubsza, dobrze zaziarniona kolba, charakteryzująca się średnio 16 rzędami ziarna, ma właściwą strukturę, z cieńszą osadką. Choć rośliny są wysokie (ok. 290–300 cm), średnio wysokie osadzenie kolby (ok. 130 cm) zapewnia większą stabilność łodygi i lepszą odporność na wyleganie. Dość wysokie nasilenie cechy stay green pozwala bardziej elastycznie podchodzić do terminu zbioru na kiszonkę i zapewnia dobrą strukturę paszy produkowanej z Mantoli CS.

Dostępność zarówno wielu nowości, jak również znanych i sprawdzonych odmian kukurydzy sprawia, że w ofercie Agrosimexu każdy rolnik znajdzie takie, które może z powodzeniem użytkować we własnym gospodarstwie. Więcej szczegółów dotyczących charakterystyki odmian można znaleźć w Leksykonie Odmian Kukurydzy 2019, dostępnym u doradców Agrosimex.

Bartosz Stopczyk