Odchwaszczanie zbóż ozimych – postaw na zabiegi jesienne
Sezon 2022/2023 jest kolejnym, który przyniósł dowody na to, że najlepszą i najskuteczniejszą ochroną herbicydową zbóż ozimych jest ta prowadzona jesienią. Wiele zabiegów wiosennych okazało się nietrafionych, z różnych przyczyn. Na pewno największy wpływ miała aura, m.in. niskie temperatury z dużymi amplitudami dobowymi, częste opady zmywające substancje z liści chwastów i utrudniające wjazd w pole.
Maciej Mokrzan
Rolnikom, którzy przeprowadzili opryski jesienne, większość zabiegów pozwoliła cieszyć się czystym łanem. Pojawiające się w późniejszych fazach pojedyncze chwasty stanowiły marginalny problem i w razie konieczności były eliminowane w wyniku celowanych w dany gatunek, prostych i tanich działań korygujących.
Flufenacet i diflufenikan – zgrany duet substancji aktywnych
W programach jesiennej ochrony ozimin standardem jest klasyczna już mieszanka dwóch substancji aktywnych – flufenacetu i diflufenikanu. Jej popularność spowodowana jest dobrą skutecznością i niską ceną.
Flufenacet, należący wg HRAC do grupy 15, jest ukierunkowany przede wszystkim na eliminowanie chwastów jednoliściennych, takich jak: miotła zbożowa, stokłosa bezostna, życica trwała, chwastnica jednostronna, palusznik krwawy, proso zwyczajne, włośnica zielona, wyczyniec polny. Trzeba pamiętać, że substancja ta jest pobierana przez korzenie i pędy kiełkujących chwastów, dlatego musi być stosowana w okresie niskich faz rozwojowych chwastów. Jako podstawową dawkę najczęściej przyjmuje się 120 g substancji aktywnej/ha, czyli np. 0,2 l/ha preparatu Vulcanus, który zawiera 600 g czystego flufenacetu, lub 0,25 l/ha Fence 480 SC. W przypadku zwalczania chwastów trudniejszych niż miotła zbożowa, takich jak wyczyniec polny, lub gdy trzeba się liczyć z jej większym nasileniem, rekomendowana jest podwójna dawka substancji, czyli 240 g/ha (Vulcanus – 0,4 l/ha lub Fence 480 SC – 0,5 l/ha). Flufenacet można stosować m.in. w uprawie zbóż ozimych: jęczmienia, pszenicy, pszenżyta, żyta.
Diflufenikan – dobry partner dla flufenacetu – należy do grupy HRAC 12. Można liczyć, że zwalczy on takie gatunki chwastów, jak: chaber bławatek, fiołek polny, gwiazdnica pospolita, jasnota różowa, jasnota purpurowa, komosa biała, maruna nadmorska bezwonna, miotła zbożowa, niezapominajka polna, przetacznik bluszczykowy, przetacznik perski, przetacznik polny, przytulia czepna, psianka czarna, rdest ptasi, rumianek pospolity, samosiewy rzepaku, starzec zwyczajny, tasznik pospolity, tobołki polne, wyka ptasia. Diflufenikan stosuje się w dawce 100–150 g/ha. Większość zawierających go środków ma formulację 500 SC, np. Premazor Sad, czyli najczęściej stosuje się je w dawce 0,2–0,3 l/ha. Diflufenikan jest pobierany głównie poprzez liście i częściowo przez korzenie chwastów, dlatego najlepszy efekt chwastobójczy uzyskuje się, aplikując środek we wczesnych fazach rozwojowych chwastów, czyli w czasie kiełkowania lub krótko po wschodach, w fazie siewek.
Mieszanka flufenacet + diflufenikan ma najskuteczniejsze działanie, gdy zastosuje się ją w fazie 1. liścia zbóż, czyli tzw. fazie szpilki. Po pierwsze pozwala to ograniczyć ewentualne efekty fitotoksyczności, ponieważ pierwszy liść jest skierowany pionowo w górę i oprysk szybko z niego spływa. Po drugie chwasty są wtedy w niskich fazach rozwojowych lub jeszcze nie wzeszły, co jest ważne w przypadku herbicydów działających odglebowo. Ponadto sprawne i dokładne wykonanie zabiegu jest dużo łatwiejsze, kiedy widać już ścieżki technologiczne.
Dla wygodnych plantatorów na rynku są dostępne różne mieszanki, zawierające flufenacet i diflufenikan, jednak proporcje substancji nie zawsze są odpowiednie do potrzeb, a ich cena w przeliczeniu na hektar jest zwykle sporo wyższa niż pojedynczych środków.
Herbicydy na samosiewy rzepaku
Problemem na plantacjach zbóż ozimych mogą okazać się również samosiewy rzepaku, które często wyprzedzają we wschodach rośliny uprawne i są na tyle wyrośnięte, że diflufenikan nie będzie w stanie ich zwalczyć. W takich wypadkach najczęściej stosuje się sulfonylomoczniki, np. tribenuron metylu. Już niewielki dodatek substancji pozwala na wyeliminowanie samosiewów rzepaku. Tribenuron skutecznie działa w wyższych temperaturach, a o takie zazwyczaj trudno jesienią. Dlatego często rolnicy skłaniają się ku zastosowaniu florasulamu, który ma też znacznie szersze spektrum zwalczanych chwastów. Jednak na rynku jest niewiele produktów zawierających tę substancję z rejestracją jesienną.
Jesienne odchwaszczanie zbóż ozimych – paleta możliwości
Opcjonalnym rozwiązaniem dla omawianego już flufenacetu może być prosulfokarb, również z grupy 15 HRAC. Substancję tę zawiera m.in. środek Fantasia 800 EC. Prosulfokarb zwalcza takie chwasty, jak: bodziszek drobny, chaber bławatek, chwastnica jednostronna, dymnica pospolita, farbownik (krzywoszyj) polny, fiołek polny, gorczyca polna, gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, komosa biała, maruna nadmorska bezwonna, miotła zbożowa, niezapominajka polna, przetacznik bluszczykowy, przetacznik perski, przytulia czepna, rdest plamisty, rdestówka powojowata, rdest szczawiolistny, szarłat szorstki, tasznik pospolity, tobołki polne, żółtlica drobnokwiatowa. I podobnie jak dla flufenacetu, doskonałym partnerem dla niego będą diflufenikan i tribenuron lub florasulam na samosiewy rzepaku. Prosulfokarb stosuje się w ilości 2400 g/ha, co oznacza, że herbicyd Fantasia 800 EC należy zaaplikować w dawce 3 l/ha.
Bardzo popularną substancją, stanowiącą opcjonalne rozwiązanie dla flufenacetu lub prosulfokarbu, zawsze był chlorotoluron, zawarty np. w preparacie Dicurex Flo 500 SC. W dawce 1000 g/ha, czyli 2 l/ha preparatu
Dicurex Flo 500 SC, bardzo skutecznie zwalcza chwasty jednoliścienne, a także trudnego do wyeliminowania jesienią chabra bławatka i inne chwasty, takie jak: gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, jasnota różowa, jaskier polny, komosa biała, kurzyślad polny, miłek letni, niezapominajka polna, poziewnik szorstki, rdest ptasi, rumian polny, rumianek pospolity, samosiewy rzepaku, skrytek polny, sporek polny, tasznik pospolity, tobołki polne, tomka oścista, wiechlina roczna. Niestety, odkąd cena chlorotoluronu bardzo wzrosła, dużo korzystniejszy jest wybór wymienionych wcześniej substancji.
Dla diflufenikanu trudno znaleźć zamiennik, zwłaszcza że substancja ta w maksymalnej dawce (150 g/ha) pomaga w zwalczaniu trudnych chwastów jednoliściennych, takich jak wyczyniec polny, tym skuteczniej, jeśli w połączeniu z flufenacetem. Warto jednak wziąć tu pod uwagę pendimetalinę (HRAC 3), która ma wiele zalet. Jej długie i skuteczne działanie odglebowe również zapewnia czyste pole do samego zbioru. Pendimetalinę stosuje się w ilości maksymalnie 1600 g/ha, a zatem w przypadku herbicydu Pendigan Strong 400 SC dawka wynosi 4 l/ha. Zabieg ten pozwala skutecznie wyeliminować takie chwasty, jak: chwastnica jednostronna, fiołek polny, fiołek trójbarwny, gorczyca polna, gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, jasnota różowa, komosa biała, krzywoszyj polny, łoboda rozłożysta, maruna bezwonna, miotła zbożowa, mlecz zwyczajny, niezapominajka polna, pokrzywa żegawka, przetacznik perski, przytulia czepna, rdestówka powojowata, rdest ptasi, rdest plamisty, rumian polny, rzodkiew świrzepa, sporek polny, szarłat szorstki, tasznik pospolity, tobołki polne, wiechlina roczna, włośnica sina, włośnica zielona, wyki.
Pamiętaj, że…
…specyfiką jesiennych zabiegów herbicydowych w zbożach ozimych jest to, że mają działać odglebowo i przez długi czas. Warto zatem wzmocnić ich efektywność, dodając adiuwant doglebowy, np. Remix lub Resume. Preparat taki poprawi skuteczność chwastobójczą substancji aktywnej, nie dopuszczając do jej przepłukiwania w głąb kompleksu glebowego. Dzięki temu zboża będą wolne od zachwaszczenia aż do zbiorów.