Mieszanki poplonowe pełne korzyści

Stosowanie mieszanek poplonowych to cały wachlarz zalet i brak minusów. Korzyści tego rozwiązania powinny przemawiać do osób żyjących z uprawy ziemi, bez względu na to, czy ceny nawozów azotowych są w danym momencie na szczycie, czy w dołku cenowym. Działanie fitosanitarne i ochronne to efekty, których na takim poziomie nie zapewni żaden rodzaj nawożenia, a zwiększenie żyzności gleby procentuje w przypadku wszystkich typów uprawy i w każdych warunkach.

dr inż. Aleksandra Wieremczuk, Anna Ziomkiewicz-Bajerowska

Rolnictwo ostatnimi czasy mierzy się z wieloma problemami. Wojna w Ukrainie i epidemia COVID-19 pokazały, jak mocno polskie rolnictwo jest powiązane z polityką i rynkami globalnymi. Destabilizacja rynków światowych odbiła się na cenach nawozów. Wyższe koszty środków produkcji to również droższe pasze, a co za tym idzie – wzrost kosztów prowadzenia hodowli zwierząt. Kolejnym wyzwaniem w rolnictwie są procesy legislacyjne, związane z ograniczaniem stosowania nawozów i środków ochrony roślin. Unia Europejska stawia na ochronę bioróżnorodności, która wraz z intensyfikacją rolnictwa uległa pogorszeniu. Innym problemem jest degradacja gleb. Według badań średni poziom materii organicznej w polskich glebach wynosi 2,2%, przy czym te o zawartości poniżej 2% wykazują małą żyzność. Dlatego w każdym gospodarstwie warto rozważyć wprowadzenie rozwiązań mających na celu poprawę bioróżnorodności i żyzności gleby oraz stanowiących nowe, mniej zależne od rynku źródła paszy.

Międzyplony czyli wielowymiarowe narzędzie rolnika

Wysiewanie międzyplonów niesie ze sobą wiele korzyści. Rośliny międzyplonowe poprawiają strukturę gleby, a także stymulują rozwój organizmów glebowych, zwłaszcza mikroorganizmów i dżdżownic. Ma to duży wpływ na urodzajność gleby i jej równowagę biologiczną. Chronią także glebę przed erozją wietrzną i wodną oraz przed spływem powierzchniowym, co ma duże znaczenie w latach suchych i okresach z deszczami nawalnymi. Rośliny międzyplonowe zacieniają glebę, przez co ograniczają parowanie i regulują jej temperaturę. Pokrycie pól zimą ułatwia gromadzenie wody z opadów zimowych, szczególnie w latach o skąpych opadach, czego następstwem są susze wiosenne. Międzyplony poprawiają dostępność składników pokarmowych dla roślin następczych i zapobiegają ich wymywaniu, ograniczają zachwaszczenie i pełnią funkcje fitosanitarne. Ważną zaletą międzyplonów jest wprowadzenie różnorodności gatunkowej, a zastosowanie mieszanek kwitnących stanowi pożytek dla owadów zapylających i wnosi walory estetyczne do krajobrazu. Międzyplony to szansa na dodatkowe źródło paszy objętościowej, zwłaszcza w latach mało obfitych w opady lub z wysokimi cenami pasz.

Mieszanka międzyplonowa Czyste Pole posiada właściwości fitosanitarne

Rolnictwo intensywne, nastawione na maksymalizację wydajności, często wyspecjalizowane w produkcji konkretnych płodów rolnych, wymusza opracowanie krótkich, uproszczonych systemów zmianowania. W takich warunkach nie wszystkie rośliny w płodozmianie mają optymalne stanowisko do wegetacji, a w perspektywie kilku lat można zaobserwować obniżenie produktywności gruntów rolnych oraz nasilenie występowania chorób, chwastów i szkodników. Nieprawidłowe zmianowanie niesie ze sobą wiele negatywnych konsekwencji, których nie da się zrekompensować w krótkim czasie. Są jednak narzędzia, które częściowo zniwelują ujemne skutki błędnego płodozmianu, a także przyspieszą proces regeneracji gleby.

Czyste Pole, specjalistyczna mieszanka międzyplonowa, jest tu idealnym przykładem. To poplon korzystnie oddziałujący na jakość gleby oraz na zdrowotność roślin, a także będący źródłem składników pokarmowych dla upraw następczych. Ta kwalifikowana mieszanka zawiera: rzodkiew oleistą Romesa (45%), wykę ozimą (25%), grykę (20%), facelię błękitną (10%). Rzodkiew Romesa jest rośliną fitosanitarną, która bardzo skutecznie ogranicza populację mątwika burakowego. W ostatnich latach stała się cenną i poszukiwaną odmianą przedplonową w uprawie buraków cukrowych i ziemniaków. Instytut Ogrodnictwa PIB Skierniewice w badaniach przeprowadzonych w latach 2012–2014 udowodnił, że uprawa odpornych roślin kapustowatych (tzw. roślin chwytnych) na zainfekowanej glebie znacznie obniża stopień porażenia przez zarodniki kiły kapustnych. Rzodkiew oleistą Romesa cechuje jedna z najwyższych efektywności obniżenia stopnia zasiedlenia zarodników kiły kapustnych. Uprawa facelii błękitnej czy rzodkwi oleistej w międzyplonie stanowi dobrą opcję dla najczęściej wysiewanej gorczycy białej. Jest to szczególnie istotne w płodozmianie z rzepakiem ozimym w warunkach występowania kiły kapustnych. Gorczyca na stanowisku zakilonym jest zakazana, gdyż jako roślina krzyżowa i doskonały żywiciel będzie przyczyniać się do znaczącego zwiększenia ilości zarodników choroby. W efekcie spowoduje wyłączenie danego pola na kilka lat spod uprawy rzepaku. Do innych właściwości mieszanki Czyste Pole można zaliczyć spulchnianie i napowietrzanie gleby, wprowadzanie dużej ilości materii organicznej, ochronę przed erozją i wymywaniem składników pokarmowych z gleby, czy wiązanie azotu z powietrza.

Mieszanka Podlaska – sposób na wartościową paszę

Hodowcy bydła mlecznego coraz częściej borykają się z niedoborem pasz objętościowych, co wynika głównie z deficytu opadów atmosferycznych. Ratunkiem w takiej sytuacji mogą się okazać międzyplony paszowe. Mieszanka Podlaska jest jednym z nich. Zapewnia ona wysokie plony paszy o odpowiednio zbilansowanej ilości białka i cukru. Średnia zawartość białka w latach zbioru 2017–2020 wynosiła 20,8%, przy możliwości uzyskania pierwszego pokosu już po 8–10 tygodniach od wysiewu. Ta ozima mieszanka zawiera: życicę wielokwiatową, wykę ozimą i koniczynę inkarnatkę. Mieszanka Podlaska jest przeznaczona jako przedplon pod kukurydzę. W przypadku przyorania Mieszanka Podlaska zostawia w glebie duże ilości substancji próchniczej. Na uwagę zasługują jej wysoka tolerancja w doborze stanowiska i wszechstronność użytkowania.

Jak dobrać mieszankę międzyplonową

Kluczem w doborze roślin do wysiewu jest zastosowanie wielogatunkowych kompozycji, które skutecznie maksymalizują efekty ich wykorzystania. Warto wziąć pod uwagę nie tylko nadziemną część rośliny międzyplonowej, ale także rodzaj wytwarzanego przez nią systemu korzeniowego. Trzeba jednak pamiętać, że bogactwo komponentów to nie wszystko.

Decydując się na mieszankę międzyplonową, trzeba wziąć pod uwagę:

•  termin siewu, z uwzględnieniem panujących warunków wilgotnościowych,
•  rośliny następcze w plonie głównym,
•  długość wegetacji roślin poplonowych,
•  rodzaj wysianego poplonu,
•  typ gleby,
•  korzyści, jakie ma wnieść poplon (fitosanitarne, ochronne, użyźniające glebę),
•  sposób wykorzystania mieszanki.

Ocena stopnia porażenia przez P. brassicae korzeni roślin testowych rosnących na poletkach po uprawie roślin chwytnych

Roślina chwytna	% roślin testowych porażonych
	roślina podatna (rzepak ozimy Pamela)	roślina odporna (rzepak ozimy Allister F1)
1. kontrola (czarny ugór)	48	4
2. gorczyca biała (uprawa jednokrotna) (*)	17	1
3. gorczyca biała (uprawa dwukrotna) (*)	29	3
4. rzepak ozimy Allister F1	65	4
5. rzepak ozimy Mendel F1	73	0
6. rzodkiew oleista (Rophanus sativus) cv. Romesa	26	0
7. czarna rzepa (Rophanus sativus) cv. Murzynka	57	0
8. kapusta pekińska cv. Bilko F1 (odporna Pb)	23	4
9. rajgras roczny (Lolium perenne)	57	0
10. kontrola – gorczyca biała	37	2

Źródło: Robak J., Gidelska A., Czajka A.: „Efektywne i integrowane metody ograniczania szkodliwości kiły kapusty (Plasmodiophora brassicae) w uprawie roślin kapustowatych“, 2012

(*) – uprawa do fazy formowania pąka

UWAGA: Zbiór gorczycy białej przed fazą tworzenia pąków kwiatowych – w celu niedopuszczenia do pełnej fazy rozwojowej sprawcy choroby i reinfekcji gleby