Jak optymalizować plon kukurydzy? Jaką odmianę kukurydzy wybrać

Co wybrać – ziarno w typie flint czy dent? Jakie FAO będzie odpowiednie? To pytania, które niejednokrotnie zadają sobie producenci kukurydzy w sytuacji wyboru odmiany. Podpowiadamy, kiedy i dlaczego należy wziąć pod uwagę te, a nie inne cechy, by uprawa dała oczekiwane efekty.
Aleksandra Wieremczuk

Kukurydza to gatunek, w przypadku którego postęp hodowlany jest jednym z największych i najszybszych spośród roślin uprawnych. Potwierdza to fakt, że jeszcze 40 lat temu kukurydza nie była uprawiana w Polsce na tak szeroką skalę, a ówczesne odmiany nadawały się do siewu jedynie na południu naszego kraju. Dziś kukurydzę można uprawiać na terenie całej Polski, zarówno w kierunku ziarnowym, jak i kiszonkowym. Dzięki pracom hodowlanym na rynku są dostępne setki odmian, które są coraz bardziej wydajne oraz mają podwyższone cechy jakościowe i odpornościowe. Umożliwia to precyzyjne dopasowanie odmiany do warunków glebowo-klimatycznych. Ważnym kryterium branym pod uwagę podczas wyboru kukurydzy jest kierunek jej uprawy. W zależności od tego, czy planuje się uprawę na ziarno, czy kiszonkę inne cechy odmiany będą brane pod uwagę. Czasami zdarza się również tak, że potrzebna jest odmiana uniwersalna, która da możliwość uprawy zarówno w kierunku masy zielonej, jak i wysokiego plonu ziarna, w zależności od głównych potrzeb gospodarstwa. Takimi odmianami są Snowy, Angeleen, Cekras czy Bots.

Poniżej zostały omówione parametry, które pozwalają dokonać wyboru odmiany kukurydzy optymalnej do siewu na danym polu. Warto pamiętać, że nie ma odmian idealnych, które sprawdzają się w każdych warunkach i we wszystkich rejonach. Precyzyjne określenie własnych oczekiwań, możliwości i celów w uprawie pozwala wybrać odmianę, która, odpowiednio poprowadzona, ma szansę wygenerować wysoki przychód.

Optymalizacja plonu w uprawie kukurydzy na ziarno: co musisz wiedzieć

Jednym z najważniejszych czynników branych pod uwagę podczas wyboru odmiany kukurydzy na ziarno jest potencjał plonowania. Ten parametr na najwyższym poziomie zapewnia LID3306C (FAO 260) – odmiana z francuskiej hodowli Lidea, która w 2023 roku uzyskała w badaniach COBORU najwyższy plon ziarna w swojej klasie wczesności dla pojedynczej lokalizacji doświadczalnej. Rekordowy wynik 19,24 t/ha (przy 14% wilgotności ziarna) odnotowano w stacji doświadczalnej Pawłowice w województwie śląskim. Warto podkreślić, że przy takiej produktywności ziarno miało niższą wilgotność przy zbiorze w porównaniu z odmianami konkurencyjnymi. Jest to bardzo ważna zaleta dobrych odmian ziarnowych, gdyż decyduje ona w dużym stopniu o opłacalności uprawy. Bowiem im bardziej wilgotna kukurydza przy zbiorze, tym wyższe są koszty suszenia lub niższa jest jej cena w skupie. W tym kontekście istotne jest zatem tempo oddawania wody przed zbiorem. Luźno ułożone liście okrywowe kolby oraz cienka okrywa ziarniaków to cechy roślin odmian kukurydzy, które zapewniają szybkie oddawanie wody w końcowej fazie dojrzewania, dzięki czemu można zbierać ziarno o niższej wilgotności. Takimi właściwościami charakteryzują się m.in. Barkley, P8556, LID3306C i LID1015C.
Nie każda odmiana sprawdzi się we wszystkich regionach Polski. W kontekście lokalizacji pod uwagę trzeba wziąć wczesność (FAO) kukurydzy. Najbardziej sprzyjające warunki do uprawy kukurydzy ziarnowej panują w południowej części Polski, gdzie z powodzeniem można siać odmiany późne, bez ryzyka, że ziarno będzie miało problem z osiągnięciem właściwej dojrzałości do zbioru. Natomiast odmiany wczesne (FAO 180–200), o krótszym okresie wegetacji i niższych wymaganiach termicznych, należy wysiewać na terenach podgórskich, północnej Suwalszczyźnie i Kaszubach. Można je również wybrać w przypadku bardzo późnych terminów siewu.

Wybór odmiana kukurydzy dostosowanej do stanowiska

Ważnym czynnikiem w osiąganiu wysokich plonów jest stanowisko. Wśród odmian są takie, które sprawdzają się na wszystkich typach gleb, np. Barkley. Zdarzają się jednak bardziej wymagające stanowiska, gdzie należy wybrać bardziej specjalistyczne rozwiązanie. Na glebach średnich i zasobniejszych wysoki plon można uzyskać, wybierając odmiany P8556 czy P7552, natomiast na mniej zasobnych stanowiskach sprawdzi się również LID3306C.
Ostatnimi czasy coraz częstsze są susza i wysokie temperatury. Zatem, wybierając odmianę, warto zwrócić uwagę na jej tolerancję na okresowe upały oraz na niedobory wilgoci w glebie. Wystąpienie suszy przed i podczas kwitnienia kukurydzy może wpłynąć na proces zapylania roślin, co przekłada się na plon. Reakcją roślin na suszę jest przyspieszenie wyrzucania wiech i uwalnianie pyłku, pomimo braku gotowości znamion na jego przyjęcie. W takim przypadku na znamiona pada niewielka ilość pyłku, a proces zapłodnienia jest ograniczony lub do niego nie dochodzi. W efekcie kolby są niezaziarnione lub zaziarnione tylko częściowo. Bardzo wysoką odpornością na okresowe niedobory wody charakteryzują się odmiany RGT Inedixx i LID1015C. W takich warunkach sprawdzą się również Barkley, P8556 i LID3306C.

Tolerancja kukurydzy na niskie temperatury

Wybierając odmianę kukurydzy, warto wziąć pod uwagę jej wrażliwość na niskie temperatury, które mogą wystąpić w krytycznych fazach dla rozwoju tej rośliny, kiedy dochodzi do formowania i tworzenia poszczególnych elementów struktury plonu. Kukurydza jest gatunkiem wrażliwym na niskie temperatury, zwłaszcza w okresie, kiedy może dojść do znacznych strat w plonie, czyli w fazie od 6. do 12. liścia, kiedy zawiązują się kolby i ustala się liczba rzędów ziarna. Mieszańce z większą tolerancją niskich temperatur mają więcej rzędów ziaren w kolbie i ziaren w rzędzie. Wysoka tolerancja wiosennych chłodów oraz mocny wigor początkowy pozwalają na wczesny siew oraz na uprawę na stanowiskach gliniastych, ciężkich i wolno nagrzewających się. Odmiany takie są szczególnie polecane do uprawy w centralnej i północnej części Polski. W segmencie tego typu mieszańców warto zwrócić uwagę na Primino, LG 31.276 i Angeleen. Słabszą odpornością na chłody charakteryzują się odmiany o ziarnie typu dent, dlatego polecane są do uprawy w cieplejszych rejonach kraju. Należy je wysiewać nieco później, w dobrze ogrzaną glebę (8–12°C).
Siew upraw jarych nie zawsze odbywa się w optymalnych warunkach. Dużym wyzwaniem może okazać się opóźniona wiosna i związane z tym zachwianie nawet o kilka tygodni zaplanowanego terminu wysiewu. W takich warunkach często w zamian za niżej plonujące gatunki zbóż jarych rolnicy wybierają kukurydzę. Decydując się na start uprawy kukurydzy w późniejszych terminach, warto wybrać odmianę o FAO poniżej 240. Kukurydza do osiągnięcia pełnej dojrzałości i gotowości do zbioru wymaga określonej liczby ciepłych dni. Niemniej odmiana taka jak P7552 (FAO 200–210) sprawdzi się nawet w przypadku siewów czerwcowych.

Odmiany kukurydzy o wysokiej odporności na choroby

Na jakość plonu kukurydzy w dużej mierze wpływa odporność odmian na choroby – głownię kolb i łodyg oraz fuzariozę kolb i łodyg. Barkley, P8556 czy LID1015C to odmiany wyróżniające się wysoką zdrowotnością roślin. Bezpieczeństwo plonu zapewnia również wysoka odporność na wyleganie, którą charakteryzują się choćby P8556 i LID3306C.

Warto wiedzieć, że…
…w ofercie ASX Nasiona dostępne są liczne nowości oraz znane i sprawdzone odmiany kukurydzy (i innych gatunków). Daje to gwarancję, że każdy rolnik znajdzie produkty, które z powodzeniem będzie mógł użytkować we własnym gospodarstwie. Więcej informacji w „Leksykonie odmian. Wiosna 2024” i u doradców Agrosimexu.