Spośród wszystkich pierwiastków mających wpływ na prawidłowy wzrost, rozwój i kondycję upraw azot bezdyskusyjnie jest jednym z kluczowych. Dlaczego tak istotna jest wiedza na temat zawartości tego składnika w glebie? Ponieważ to ona jest pierwszym jego źródłem dla roślin. Ponadto azot w optymalnej ilości wpływa na wydłużenie czasu wegetacji, a także reguluje wykorzystanie innych pierwiastków, np. potasu i fosforu. Krzysztof Polewski/Instytut Agronomiczny Fertico
Azotowi rośliny zawdzięczają piękny i soczysty zielony kolor
Azot jest składnikiem odżywczym, którego rola w rozwoju i wyglądzie roślin uprawnych jest nie do przecenienia. Pierwiastek ten:
jest materiałem budulcowym białka roślinnego i kwasów nukleinowych odpowiedzialnych za budowanie tkanek,
jest częścią składu witamin i chlorofilu,
decyduje o prawidłowym rozwoju roślin oraz wzroście ich części nadziemnych i podziemnych.
Inaczej rzecz ujmując, azot jest nieodzowny do startu nowo posadzonym roślinom, które bez jego wsparcia nie rozwiną systemu korzeniowego i obumrą. To jemu zawdzięczają one piękny i soczysty zielony kolor. To on, sprzyjając prawidłowemu rozwojowi roślin, reguluje ich odporność na patogeny. To on wpływa na wielkość i jakość plonów. A zatem azot odgrywa ważną rolę na każdym etapie uprawy – od przygotowywania pola pod nowe nasadzenia aż po przechowywanie.
Nadmiar i niedobór azotu w glebie
Azot jest składnikiem łatwym do pobrania przez rośliny, dlatego trzeba przykładać dużą wagę do terminów stosowania zawierających go nawozów. Zbyt wczesna aplikacja może przyspieszyć start wegetacji roślin, co stwarza ryzyko narażenia ich na przymrozki. Ponadto może dojść do nadmiernej kumulacji tego pierwiastka. Jedną z jej przyczyn jest też przenawożenie roślin nawozami azotowymi, często wynikające z chęci zapewnienia im dobrego startu.
Niestety nawożenie azotem „na oko”, bez dostosowania dawek do potrzeb wynikających z analizy gleby (w sezonie wegetacyjnym także liści i owoców), nie tylko generuje straty w postaci nieuzasadnionych wydatków na nawozy, ale także te związane z uzyskaniem plonów słabej jakości. Przy dużej koncentracji azotu rośliny przyjmują intensywną ciemnozieloną barwę. Liście są bardzo cienkie, a ich powierzchnia się zwiększa. Cienka blaszka liściowa jest szczególnie podatna na ataki grzybowych patogenów chorobotwórczych oraz na uszkodzenia powodowane przez wiatr, deszcz czy mróz. Takie liście są także chętnie zasiedlane przez szkodniki (głównie mszyce i przędziorki). Ponadto rośliny słabo wykształcają ściankę wzmacniającą, co prowadzi do ich wylegania oraz podnosi podatność na mróz. W przypadku, gdy azot jest na poziomie krytycznie wysokim, wierzchołki pędów wraz z najmłodszymi liśćmi zasychają.
Natomiast niedobór azotu objawia się małymi, cienkimi liśćmi o barwie jasnozielonej, które następnie (koło jesieni) przebarwiają się na żółtozielono lub czerwonopurpurowo. Obserwację należy rozpocząć od starszych liści, ponieważ to one w pierwszej kolejności zaczynają wykazywać niedobory. Inne symptomy deficytu azotu to słaby wzrost roślin oraz cienkie i krótkie pędy.
Objawem wspólnym dla nadmiaru i niedoboru azotu jest przedwczesne obumieranie i opadanie liści.
Kiedy badać zawartość azotu w glebie
Za najlepsze terminy na zbadanie poziomu azotu w glebie uznaje się wczesną wiosnę lub późną jesień (przy założeniu wykonania zabiegów wiosną następnego roku), ponieważ zapewnia to czas na wykonanie zabiegów w przypadku, gdy analiza wykaże niedobory. Nawożenie przeprowadzone wcześniej przynosi znacznie większe korzyści niż to w trakcie sezonu i zapewnia optymalne warunki dla prowadzonej uprawy. Oczywiście są też przesłanki do zlecenia analizy pod kątem zawartości azotu podczas wegetacji roślin w postaci omówionych wyżej symptomów wskazujących na jego niedobory. W przypadku zaobserwowania nieprawidłowości warto niewielkim kosztem potwierdzić podejrzenia i wykonać profesjonalne badanie, aby podjąć odpowiednie działania.
Wiedza na temat zawartości azotu w glebie jest konieczna podczas planowania założenia uprawy. Tylko właściwie przygotowana gleba, bogata m.in. w azot, zapewni nowo posadzonym roślinom warunki do prawidłowego rozwoju, co przełoży się na sukces w kolejnych latach produkcji roślinnej.
Przykładowe zdjęcie analizy zawartości azotu w liściach
Jak odczytać analizę azotu w glebie
Decydując się na analizę azotu w glebie, należy wiedzieć, że jego poziom podawany jest w dwóch grupach (wartościach):
azot ogólny, czyli całkowita zawartość składnika w badanej próbce – ta wartość nie jest brana pod uwagę w opracowywaniu zaleceń nawozowych,
azot mineralny, czyli suma azotu w postaci azotanowej N-NO3 i amonowej N-NH4 – jest to forma azotu dostępna dla roślin, którą będą pobierać w trakcie sezonu – ta wartość stanowi podstawę zaleceń nawozowych.
Zeskanuj kod QR lub kliknij i zobacz dodatkowe informacje
Warto wiedzieć, że…
…kompleksowe badanie zawartości azotu w glebie można zlecić Laboratorium Instytutu Agronomicznego Fertico w Grójcu. Zleceniodawca poza precyzyjnymi wynikami otrzymuje profesjonalne zalecenia nawozowe, które zawierają optymalne dawki rekomendowanych nawozów, dostosowane do zapotrzebowania w glebie i wymagań uprawy. Dane kontaktowe Laboratorium Instytutu Agronomicznego Fertico:
ul. Mogielnicka 33, 05-600 Grójec,
tel.: +48 603 171 355,
e-mail: laboratorium@fertico.com.pl.
