3 technologie odchwaszczania 
buraków bez desmedifamu

W uprawie buraka cukrowego największe zagrożenie stanowią chwasty wyrastające ponad łan uprawy, takie jak komosa, szarłat szorstki, przytulia czepna, maruna bezwonna oraz samosiewy rzepaku. Warunkiem powodzenia zwalczania tych agrofagów jest uzyskanie kontroli nad nimi już po wykonaniu pierwszego zabiegu. Jak tego dokonać w sytuacji, kiedy z rynku wycofane zostały wszystkie preparaty zawierające desmedifam?

Dariusz Przybylski

Burak cukrowy jest uprawą szczególnie narażoną na silne oddziaływanie ze strony chwastów. Wynika to z terminu siewu, uprawy w szerokich międzyrzędziach oraz z wolnego wzrostu siewek w początkowym okresie. Krytyczny moment to kilka pierwszych tygodni po zasiewie, ponieważ występowanie chwastów w tym czasie może spowodować duże straty w plonie korzeni buraka cukrowego.

Sezon 2021 był pierwszym w ochronie buraków cukrowych, w którym rolnicy nie mogli stosować herbicydów opartych na desmedifamie. Ponadto niepewne są również losy fenmedifamu. Jednak mimo braku dostępu do popularnych środków zwalczających chwasty dwuliścienne udało się opracować technologie ochrony zapewniające wysoką skuteczność. W dalszej części artykułu zaprezentowane zostały zalecenia gwarantujące efektywną ochronę buraka cukrowego.

Strategia ochrony buraka cukrowego

Proponowana przez Agrosimex strategia ochrony buraka cukrowego opiera się na popularnych w tej uprawie substancjach aktywnych. Są to metamitron, etofumesat, fenmedifam i triflusulfuron metylu. Mimo braku desmedifamu kombinacja tych substancji gwarantuje wysoką skuteczność w zwalczaniu chwastów, bezpieczeństwo chronionej uprawy oraz akceptowalne koszty zabiegów.
Poniższe technologie bazują na łącznym stosowaniu substancji o różnych mechanizmach działania w systemie dawek dzielonych. Są rozwiązaniami wykorzystywanymi przez plantatorów buraka cukrowego, a więc sprawdzonymi. Rekomendowane są również przez koncerny chemiczne i inspektorów cukrowni. Istotnym elementem poniższych strategii, gwarantującym skuteczną i bezpieczną ochronę przed chwastami dwuliściennymi, jest zachowanie od 5 do maksymalnie 10 dni odstępu między zabiegami. Dobór dawek substancji aktywnych powinien być oparty na wskazaniach zamieszczonych na etykietach rejestracyjnych preparatów i lustracjach plantacji oraz na praktyce i doświadczeniach plantatorów, służb cukrowni i doradców.

Odchwaszczanie buraków – Technologia 1

Propozycja 1. to technologia optymalna, zapewniająca bardzo wysoką skuteczność w optymalnych warunkach i przy umiarkowanym nasileniu chwastów. Podobnie jak w latach ubiegłych, w sezonie 2022 ochronę buraka przed chwastami należy zaplanować z podziałem na etapy. Zaleca się wykonanie pierwszego zabiegu nalistnego, gdy chwasty znajdują się w fazie liścieni, zwłaszcza komosa biała, która jest najtrudniejsza do zwalczenia. Jeśli jest ona w fazie liścieni lub co najwyżej w fazie 1. liścia, należy przystąpić do zabiegu. Pierwszy zabieg w tej technologii opiera się na preparatach zawierających metamitron – 700 g/l (Metafix 700 SC), etofumesat – 500 g/l (Oblix 500 SC) i fenmedifam – 160 g/l (Beetup Flo). Jest to kombinacja substancji działających zarówno nalistnie, jak i doglebowo, wzajemnie się uzupełniających i skutecznie zwalczających chwasty we wczesnych fazach rozwojowych buraka cukrowego. W spektrum jej działania są takie chwasty jak: fiołek polny, gwiazdnica pospolita, komosa biała, maruna bezwonna, rdest plamisty i powojowaty, szarłat szorstki, tasznik pospolity, tobołki polne i żółtlica drobnokwiatowa. Dodatek adiuwantu doglebowego Remix wspomoże działanie substancji poprzez dłuższe utrzymanie ich w wierzchniej warstwie gleby. Zapobiegnie również przemieszczaniu się ich w głębsze warstwy gleby, np. w związku z opadami deszczu.

Od 5 do 10 dni po pierwszym zabiegu zalecane jest wykonanie kolejnego, ale kombinację należy wzbogacić o triflusulfuron metylu, zawarty w preparacie Grando. Substancja ta rekomendowana jest w tym przypadku jako uzupełnienie i wzmocnienie zwalczania chwastów dwuliściennych, w tym samosiewów rzepaku. W razie konieczności po 5 do 10 dniach należy wykonać trzeci zabieg.

Odchwaszczanie buraków – Technologia 2

Propozycja 2. to technologia oparta na tych samych substancjach co technologia 1., ale w innych proporcjach. Zwiększona jest tu dawka środka Grando do 30 g/ha. Jest to rozwiązanie zalecane w latach suchych i/lub z dużym nasileniem uciążliwych chwastów.
Triflusulfuron metylu jako inhibitor syntezy acetolaktanowej pobierany jest przede wszystkim przez liście chwastów (tabela 1). W przypadku technologii 2. zadaniem tej substancji jest wzmocnienie działania nalistnego zabiegu w celu zwalczenia nasilenia samosiewów rzepaku, maruny bezwonnej, przytulii czepnej i rumianku (tabela 2) poprzez zaburzenia w syntezie białek agrofagów. Zakres temperaturowy optymalny dla działania triflusulfuronu metylu to 10–25°C.

Tabela 1. Właściwości wybranych substancji aktywnych

Substancja czynna	Działanie przez glebę	Działanie przez liście	Wilgotność	Promieniowanie	Wielkość chwastów	Zwilżenie
chlopyralid	0%	100%	(+)	–	(+)	0
fenmedifam	0%	100%	(+)	+++	++	++++
triflusulfuron metylu	20%	80%	+	++	++++	+
chinomerak	40%	60%	+++	–	+++	++
metamitron	70%	30%	++	+++	+++	++
etofumesat	80%	20%	++++	–	++	–
dimetanamid	100%	0%	++	–	++++	–

 

Substancja czynna	rumianowate	samosiewy rzepaku	fiołek polny	rdestówka powojowata	przytulia czepna	bodziszek	rdest ptasi	blekot pospolity	komosa	łoboda	szarłat szorstki
chlopyralid	+++							++
fenmedifam	(+)	(+)	+	+	(+)	++	+	–	+	+	(+)
triflusulfuron metylu	++	+++	++	–	++	++	++	+++	–	–	++
chinomerak	–	(+)	–	(+)	++	–	(+)	++	–	–	–
metamitron	++	+	++	(+)	(+)	+	(+)	(+)	++	++	+
etofumesat	–	(+)	–	–	++	–	(+)	–	+	+	–
dimetanamid	+	–	(+)	–	–	–	(+)	(+)	(+)	(+)	–
lenacyl	(+)	+	++	(+)	(+)	(+)	(+)	–	++	++	+

– brak działania, (+) wymagane wzmocnienie działania (partner), +++ silne działanie także solo. Źródło: N.U. Agrar GmbH

Odchwaszczanie buraków – Technologia 3

Oprócz chwastów dwuliściennych należy pamiętać również o konieczności zwalczania m.in. samosiewów zbóż, chwastnicy jednostronnej czy perzu. Sprawdzone i skuteczne rozwiązania do walki z tego rodzaju agrofagami to graminicydy, takie jak Select Super 120 EC (kletodym – 120 g/l) czy gama preparatów zawierających chizalofop-p-etylowy (50 g/l).

Zalecane dawki w uprawie buraków cukrowych to:

• Select Super 120 EC – od 0,8 do 2 l/ha,
• Leopard Extra 50 EC/Labrador 05 EC/Zamzar – od 0,75 do 3 l/ha (wyższe z zalecanych dawek stosuje się w przypadku zwalczania perzu właściwego).

Pamiętaj, że…

…środki chemiczne to powszechnie stosowane i bardzo ważne, ale nie jedyne narzędzia regulacji zachwaszczenia na plantacjach buraka cukrowego. Ogromne znaczenie mają także działania profilaktyczne, m.in. przestrzeganie zasad prawidłowego zmianowania, wybór stanowiska pod uprawę, odpowiednia agrotechnika, wysiew w optymalnym terminie dobrych jakościowo nasion oraz nawożenie.