Uprawa kukurydzy na ziarno

W Polsce areał kukurydzy uprawianej na ziarno jest stabilny i wynosi 450–500 tysięcy hektarów. O wysokości plonowania decydują zarówno czynniki środowiskowe, jak i agrotechniczne. Na stan pogody wprawdzie wpływu nie mamy, ale dzięki świadomej działalności możemy kontrolować pozostałe aspekty, od których zależy powodzenie uprawy.

Przy wyborze stanowiska pod uprawę kukurydzy należy pamiętać, że nie lubi ona gleb podmokłych, zimnych, ciężkich i przesuszonych. Udaje się natomiast na glebach lekkich i torfowych o uregulowanym odczynie. Sposób uprawy roli zależy od rodzaju przedplonu. Po roślinach zbożowych i strączkowych należy wykonać podorywkę i bronowanie, a następnie orkę zimową. Po zebraniu roślin okopowych wyrównujemy powierzchnię pola i robimy orkę głęboką. Wiosenne zabiegi uprawowe mają na celu zabezpieczenie rezerw wody, wymieszanie nawozównz glebą oraz stworzenie optymalnych warunków do wzrostu i rozwoju roślin. Na glebach lekkich należy wykonać bronowanie, a na glebach cięższych włókowanie. Bardzo dobre rezultaty uzyskuje się dzięki zastosowaniu bezpośrednio przed siewem agregatów uawowych pozwalających otrzymać jednolitą i wyrównaną powierzchnię roli.

Prawidłowe nawożenie

Kukurydza jest rośliną, która ze względu na wysoki potencjał plonowania pobieraz gleby duże ilości składników pokarmowych i wody. Z powodu tych wysokich wymagań nawożenie musi być dobrze zbilansowane.

Prawidłowe nawożenie

– oprócz bezpośredniego wpływu na wysokość plonu

– ma również wpływ na jego jakość: azot decyduje o zawartości skrobi i włókna surowego oraz tłuszczu w ziarnie, natomiast fosfor i potas

– o odporności na stres termiczny i suszę, ma także wpływ na skład aminokwasowy białek.

Oprócz aktualnej zasobności gleby zakres nawożenia zależy również od wielkości spodziewanych plonów (o nawożeniu więcej w innych artykułach tego wydania „Doradcy Rolniczego”).

Siew w terminie

Kukurydza jest rośliną tzw. dnia krótkiego, co oznacza, że skrócony dzień przyspiesza rozwój generatywny roślin. Przy uprawie kukurydzy na ziarno nie powinniśmy opóźniać terminu siewu, ponieważ rośliny wytwarzają wówczas większą masę wegetatywną, opóźniają rozwój i dojrzewanie ziarna, a w rezultacie obniżają jego plon. Wczesne siewy sprzyjają lepszemu wykorzystaniu wody przez rośliny poprzez lepsze ukorzenienie i przygotowanie się do często występujących okresów chłodnych i suchych w maju.  Nie powinniśmy jednak nadmiernie przyspieszać terminu siewu, ponieważ niska temperatura gleby spowalnia kiełkowanie nasion i przyczynia się do niższych i mniej wyrównanych wschodów. Optymalnym terminem siewu jest moment, gdy temperatura gleby na głębokości umieszczenia nasion wynosi ok. 9°C (mniej więcej od 15 kwietnia do 5 maja).

Flint i dent

Odmiany o ziarnie typu flint można wysiewać nieco wcześniej, ponieważ całkiem dobrze tolerują chłody wiosenne, kiełkują przy nieco niższych temperaturach i odznaczają się dobrym wigorem wiosennym (są to z reguły odmiany wczesne i średniowczesne, które mają ograniczony potencjał plonowania w stosunku do odmian późniejszych). Z kolei odmiany o ziarnie typu dent mają większe wymagania termiczne i z racji tego nie należy wysiewać ich zbyt wcześnie (są to przede wszystkim odmiany średnio wczesne i średnio późne, które odznaczają się wysokim, a nawet bardzo wysokim potencjałem plonowania, lecz w warunkach chłodów wiosennych ich rozwój początkowy będzie wolniejszy). W ostatnich latach zaczęły się pojawiać na rynku.

Obsada roślin

Liczba roślin na hektarze, poziom nawożenia i wybór odpowiedniej odmiany są najważniejszymi czynnikami decydującymi o wysokości plonowania. Powszechnie wiadomo, że kukurydzę na ziarno wysiewa się w mniejszym zagęszczeniu niż kukurydzę na kiszonkę. Dzięki temu rośliny wytwarzają mniejszą biomasę, nie opóźniają dojrzewania i koncentrują większą część energii w kolbach. Przy uprawie kukurydzy na ziarno zaleca się obsadę 75–85 tys. roślin/ha. Odmiany wczesne, które z reguły wytwarzają mniejszą biomasę i lepiej tolerują większe zagęszczenie roślin, możemy wysiewać w większej obsadzie niż odmiany późniejsze. Tę samą odmianę na glebie zasobnej w składniki pokarmowe i z dostateczną ilością dostępnej wody możemy wysiać w większym zagęszczeniu niż na glebie lżejszej, mniej zasobnej lub przesuszonej.

Stabilność plonowania

Wybierając konkretną odmianę do uprawy, kierujemy się przede wszystkim wysokością plonu. Ważna jest również stabilność plonowania, czyli zdolność odmiany do utrzymywania stałego i wysokiego poziomu plonowania bez względu na przebieg pogody. Niektóre odmiany „wybaczają” więcej błędów agrotechnicznych, inne mniej. Odmiany o kolbach typu flex dostosowują się do aktualnych warunków uprawowych – w optymalnych warunkach oraz przy niskiej obsadzie wytwarzają większe kolby, podczas gdy w warunkach mniej korzystnych kolby nie są do końca zaziarnione. Natomiast kolby typu fix mają stałą wielkość. Jeżeli popełnimy błąd i daną odmianę posiejemy w zbyt małym zagęszczeniu, stracimy pewną część plonu teoretycznie możliwego do uzyskania przy optymalnym zagęszczeniu, ponieważ odmiany o kolbach typu fix nie „nadrobią” plonu wielkością kolby. Dlatego plon u odmian o kolbach typu fix „budujemy” liczbą kolb na jednostce powierzchni – w sytuacji uprawy na dobrym stanowisku możemy nieco zwiększyć zagęszczenie roślin.

Marcin Liszewski, Monsanto