Śmietka kapuściana – skuteczne zwalczanie

Wschody rzepaku ozimego mogą być uszkadzane przez kilka gatunków szkodników. Jednak w ostatnich sezonach wegetacyjnych to śmietka kapuściana powoduje największe straty w tej uprawie. Muchówka ta atakuje już od wczesnych faz rozwojowych, a jej jesienne, trzecie pokolenie jest bardzo szkodliwe.

Justyna Pacześna-Mikurenda

Śmietka kapuściana

Larwy śmietki żerują na korzeniach i szyjce korzeniowej, drążąc w nich charakterystyczne korytarze. Ubytki tkanki korzenia oraz zwykle towarzysząca im zgnilizna to czynniki znacznie obniżające kondycję roślin przed zimą. Uszkodzone korzenie są wrażliwe na wymarzanie i atak patogenów. Zniszczenie szyjki korzeniowej to bardzo dotkliwe szkody, ponieważ na przedwiośniu uniemożliwiają pobieranie składników pokarmowych i wody. Rzepak ma trudności z regeneracją i może całkowicie zwiędnąć. 
Ciepła i sucha jesień sprzyja także masowym pojawom pchełki rzepakowej. Chrząszcze tego szkodnika wygryzają w liściach początkowo niewielkie otwory, ale w przypadku licznego wystąpienia mogą całkowicie szkieletować liście. Natomiast larwy pchełki rzepakowej drążą korytarze w nerwach głównych, ogonkach liściowych i pędach, zwiększając w ten sposób ryzyko wtórnych porażeń przez sprawców chorób.

Belem 0,8 MG

Skutecznym i o wiele bardziej przyjaznym dla środowiska niż serie zabiegów nalistnych sposobem ograniczania szkodników występujących po siewie (do 3–4 liści właściwych) jest przedsiewne zaprawianie nasion rzepaku lub stosowanie doglebowo granulatów w trakcie siewu. Przykładem takiego granulatu jest preparat Belem 0,8 MG, zawierający cypermetrynę (8 g/kg) – substancję czynną o działaniu kontaktowym i żołądkowym. W rzepaku ozimym produkt zarejestrowany jest do zwalczania śmietki kapuścianej i pchełki rzepakowej.

Badania skuteczności – wyniki

W doświadczeniach przeprowadzonych jesienią 2019 roku i wiosną 2020 roku wysiano rzepak ozimy odmiany Brendy na poletkach o wymiarach 3 x 10 m w 4 blokach doświadczalnych i w 6 kombinacjach. Obserwację uszkodzeń losowo wybranych 10 roślin na każdym z obiektów prowadzono w 7 terminach w mniej więcej dwutygodniowych odstępach. Przyjęto 9-stopniową skalę uszkodzeń, gdzie 9 oznaczało brak uszkodzeń, a 1 – uszkodzenie bardzo duże (> 70%).

W wykonanym doświadczeniu największe uszkodzenia roślin rzepaku przez śmietkę kapuścianą i pchełkę rzepakową w porównaniu do kontroli stwierdzono na obiektach, na których oprócz zaprawy fungicydowej zastosowano jedynie insektycydowy oprysk nalistny. Natomiast najmniej uszkodzonych roślin w każdym terminie obserwacji odnotowano na obiektach, na których zastosowano zaprawę fungicydową i insektycydową. 
Poziom ochrony był zbliżony również przy zastosowaniu zaprawy fungicydowej i granulatu Belem 0,8 MG, zarówno bez, jak i z dodatkowym opryskiem insektycydowym. W ostatnim dniu obserwacji jesienią 2019 roku, gdy rośliny rzepaku były w fazie 5–7 liści (BBCH 15–17), stwierdzono wzrost uszkodzeń roślin na każdym z obiektów doświadczalnych. Poletka, na których zaaplikowano produkt Belem 0,8 MG, uszkodzone były w najmniejszym stopniu. Tendencja ta potwierdziła się w obserwacjach przeprowadzonych wiosną następnego roku. Ponadto na obiektach, na których zastosowano te sposoby ochrony, stwierdzono mniejszą liczbę uszkodzeń przez inne szkodniki, takie jak drutowce, rolnice i chowacz galasówek.

 

W doświadczeniach wykazano wysoką skuteczność cypermetryny aplikowanej doglebowo w ograniczaniu uszkodzeń powodowanych przez pchełkę rzepakową i śmietkę kapuścianą – na poziomie porównywalnym do zastosowanej zaprawy insektycydowej. W związku z tym cypermetryna w formie granulatu może być zalecana do jesiennej ochrony rzepaku ozimego, zwłaszcza w początkowych fazach wzrostu, do 4–5 liści właściwych.

 

Warto wiedzieć, że…

…stosowanie insektycydowych zapraw nasiennych (obecnie nie ma żadnych zarejestrowanych w rzepaku ozimym) i granulatów doglebowych jest zgodne z integrowaną ochroną roślin, m.in. ze względu na obniżanie poziomu chemizacji (redukują liczbę insektycydowych zabiegów nalistnych w okresie jesiennym) – są bezpieczniejsze dla środowiska i zapylaczy. Atutem takich rozwiązań jest także fakt, że są skuteczne niezależnie od warunków pogodowych.

 

W doświadczeniach wykazano wysoką skuteczność cypermetryny aplikowanej doglebowo w ograniczaniu uszkodzeń powodowanych przez pchełkę rzepakową i śmietkę kapuścianą – na poziomie porównywalnym do zastosowanej zaprawy insektycydowej.