Słonecznik – coraz bardziej popularna uprawa

W ostatnim czasie niełatwa sytuacja w polskich gospodarstwach mobilizuje rolników do poszukiwania nowych kierunków produkcji roślinnej, gdzie przy niewielkich kosztach można uzyskać opłacalny plon. Coraz bardziej zyskuje na popularności słonecznik zwyczajny. Charakteryzuje go dość szerokie zastosowanie, od funkcji ozdobnych po spożywcze. Ponadto słonecznik wymaga mniejszych nakładów na ochronę i nawożenie niż powszechnie uprawiany rzepak.

Karolina Jazic

Nazwa „słonecznik” wzięła się stąd, że koszyczki w ciągu dnia zawsze są zwrócone w kierunku słońca. Rośliny nie tylko ładnie wyglądają, ale poszczególne odmiany można wykorzystać do różnych celów użytkowych. Nasiona mogą być wykorzystywane jako przekąski lub dodatek do żywności. Słonecznik stanowi idealne źródło białka, dlatego można produkować z niego także paszę dla bydła. Duże znaczenie stanowią oczywiście odmiany przeznaczone do produkcji oleju.
Uprawa ta zaskakująco dobrze radzi sobie z suszą, co w obecnych zmianach klimatu ma ogromne znaczenie. Faza, w której słonecznik potrzebuje najwięcej wody, to tworzenie pąków i kwitnienie. Charakteryzuje się natomiast wysokimi wymaganiami cieplnymi i świetlnymi. Źle znosi długotrwałe przymrozki. Gatunek ten lepiej plonuje na glebach zasobnych w próchnicę, żyznych i z odczynem bliskim obojętnemu. Najkorzystniej uprawa słonecznika wychodzi w rejonach południowej Polski.

Ochrona upraw słonecznika

Ochrona słonecznika polega głównie na odchwaszczaniu plantacji. Przeciwko chwastom dwuliściennym wykonuje się zabieg krótko po siewie nasion słonecznika (najlepiej do 3 dni po nim). W tej fazie zarejestrowanych jest kilka substancji czynnych. Produktem, po który warto sięgnąć, jest Mandryl 500 SC. Działa on przeciwko powszechnej na polach komosie białej, a także szarłatowi szorstkiemu, marunie bezwonnej, starcowi zwyczajnemu i innym gatunkom. Substancją czynną jest metobromuron, który ma mechanizm działania podobny do wycofanego kilka lat temu linuronu. Mandryl 500 SC stosuje się w dawce 2–3 l/ha. Najlepsze efekty uzyskuje się jednak w mieszaninach. Zalecana jest wówczas niższa dawka (do 2 l/ha). Taki zabieg ma wyższą skuteczność, rozszerza spektrum zwalczanych chwastów oraz zapobiega powstawaniu uodpornień. Partnerem dla środka Mandryl 500 SC może być Recosar 960 EC 
(1 l/ha). W jego składzie znajduje się s-metolachlor, substancja często wykorzystywana do odchwaszczania kukurydzy. Recosar 960 EC wzmacnia działanie Mandrylu 500 SC o psiankę czarną i gatunki jednoliścienne, takie jak chwastnica jednostronna. Mandryl 500 SC można połączyć także z herbicydami: Fantasia 800 EC (prosulfokarb), Pendigan Strong 400 SC (pendimetalina), Bandur 600 SC (aklonifen). 
W przypadku konieczności zwalczania chwastów jednoliściennych do dyspozycji są graminicydy, np. Select Super 120 EC, zawierający kletodym, lub Zamzar 05 EC (chizalofop-p-etylu). Produkty te stosuje się powschodowo.

Pozostałe agrofagi

Z chorób największe znaczenie dla słonecznika mają patogeny powodujące zgorzele siewek, a w późniejszym etapie zgnilizna twardzikowa i szara pleśń. Do ograniczania znajdujących się w glebie grzybów chorobotwórczych można wykorzystać preparat Xilon WP. Należy go stosować w formie oprysku przed siewem nasion, po czym wymieszać środek z glebą. W czasie sezonu ochrona fungicydowa jest oparta głównie na produktach zawierających strobiluryny i triazole. Głównymi szkodnikami atakującymi słonecznik są mszyce, niestety, nie ma środków zarejestrowanych do ich zwalczania. Spore zagrożenie stanowią także ślimaki oraz ptactwo.

Ochrona słonecznika polega głównie na odchwaszczaniu plantacji. Przeciwko chwastom dwuliściennym wykonuje się zabieg krótko po siewie nasion słonecznika.