Skuteczne zwalczanie stonki ziemniaczanej

W dobie wycofywania substancji czynnych rolnikom coraz trudniej poradzić sobie ze szkodnikami. W ostatnich latach zniknęło z rynku kilka skutecznych produktów zwalczających stonkę ziemniaczaną, co spowodowało, że walka z nią stała się jeszcze bardziej uciążliwa.

Karolina Jazic

Zaledwie kilka lat temu – jak się wydawało – stonka ziemniaczana nie była dużym problemem. Niestety, sukcesywne wycofywanie preparatów opartych na neonikotynoidach (tiametoksam, chlotianidyna, tiachlopryd, imidachlopryd) oraz środków fosforoorganicznych (chloropiryfos) sprawiło, że obecnie szkodnik ten nie jest łatwy do zwalczenia. Przy masowym występowaniu stonka może doprowadzać do gołożerów roślin.

Rozpoznać wroga – charakterystyka stonki ziemniaczanej

Chrząszcze stonki ziemniaczanej

Chrząszcz ma około 1 cm długości, ciało owalne z czarnymi i żółtymi paskami. Na brązowym przedpleczu widoczne są czarne plamki. Jaja są owalne, pomarańczowożółte. Larwa barwy pomarańczowej z czarnymi brodawkami po bokach, ma 3 pary nóg. Zazwyczaj występuje jedno pokolenie w ciągu roku. Stonka ziemniaczana atakuje głównie rośliny psiankowate (ziemniak, pomidor, papryka, bakłażan). Zimują chrząszcze w glebie (na głębokości 10–25 cm). Wiosną, gdy gleba się ogrzeje, wychodzą i szukają roślin żywicielskich (wczesne plantacje ziemniaka, samosiewy), a następnie kopulują i samica składa jaja na spodniej stronie liścia (po kilkaset sztuk). Po mniej więcej 10–14 dniach wylęgają się larwy, które przechodzą 3 linienia. Stanowią one duże zagrożenie dla roślin, zwłaszcza starsze osobniki (L4). Następnie larwy schodzą do gleby na głębokość mniej więcej 5 cm i się przepoczwarzają. W połowie lipca pojawiają się chrząszcze pokolenia letniego, które są jeszcze bardziej żarłoczne niż larwy. Czasem samice składają jaja, jednak larwy tego pokolenia zazwyczaj giną z powodu braku pożywienia i niskich temperatur. Pod koniec lata chrząszcze schodzą do gleby na zimowanie.
Coraz trudniejszy 
przeciwnik
Zarówno chrząszcze, jak i larwy stonki żerują na liściach, wyjadając tkanki pomiędzy ich nerwami. Zdarza się, że przy dużym nasileniu szkodnika pozostają same łodygi. Niestety, jest coraz mniej insektycydów zarejestrowanych do zwalczania stonki ziemniaczanej, dlatego należy odpowiednio podejść do ochrony, wykorzystując produkty dostępne na rynku. Ważną kwestią jest rotacja substancji czynnych, żeby nie doprowadzić do powstawania odporności szkodnika. Nie należy obniżać dawek. Dobrym rozwiązaniem może być także stosowanie mieszanin dwóch odmiennie działających insektycydów.

Kompleksowa ochrona przed stonką zmieniaczaną

Rośliny objedzone przez stonkę

Ułatwieniem w doborze insektycydów do mieszanin są paki – gotowe zestawy kompatybilnych środków. W skład Paku Carnazume wchodzą dwa produkty: 
Carnadine 200 SL (acetamipryd) i Cyperkill Max 500 EC (cypermetryna). Oznacza to, że pak zawiera dwie substancje należące do różnych grup chemicznych i o odmiennych mechanizmach działania.
Acetamipryd to jedyny reprezentant neonikotynoidów, który pozostał na rynku do zwalczania stonki ziemniaczanej. Na szkodniki działa kontaktowo i żołądkowo. W roślinie może przemieszczać się układowo z jej sokami oraz translaminarnie (na spodnią stronę liścia), dzięki czemu jest mało wrażliwy na zmywanie przez deszcz. Efekty widoczne są szybko po zastosowaniu środka w postaci spowolnienia ruchowego owada i zahamowanie jego żerowania. Śmierć szkodnika następuje po kilku godzinach.
Cypermetryna to pyretroid działający na szkodniki kontaktowo i żołądkowo, natomiast na roślinie powierzchniowo. Należy pamiętać, żeby nie wykonywać zabiegu podczas dużego nasłonecznienia i przy wysokich temperaturach powietrza (optymalna temperatura dla pyretroidów – poniżej 20oC).

Żerujące larwy

Preparaty Carnadine 200 SL i Cyperkill Max 500 EC można również stosować oddzielnie, jednak ich łączne użycie (Pak Carnazume) podnosi skuteczność zabiegu. Środki doskonale się uzupełniają i wpisują się w strategię antyodpornościową.

Jedyna taka substancja – preparat, który zwiera fosmet

W kolejnym zabiegu warto sięgnąć po Boravi 50 WG. Preparat ten zawiera fosmet, a więc – po wycofaniu chloropiryfosu – jedyną substancję z grupy fosforoorganicznych. Środek wykazuje działanie kontaktowe i żołądkowe. Nie działa układowo, ale wchłania się w warstwę woskową na roślinie, dzięki czemu uzyskuje się lepszą skuteczność i mniejszą wrażliwość na spłukiwanie przed deszcz.
Do zwalczania stonki ziemniaczanej można także wykorzystać substancje należące do grupy antranilowych diamidów, które są obecne w preparatach Coragen 200 SL i Benevia 100 OD.

Pak Carnazume:

substancja czynna: acetamipryd + cypermetryna,
zawartość: 200 g/l + 500 g/l,
grupa chemiczna: neonikotynoid + pyretroid,
sposób działania: kontaktowy i żołądkowy,
dawka zarejestrowana: 0,18 l/ha + 0,06 l/ha,
dostępne opakowania Paków: 2,8 ha, 5 ha,
zwalczane szkodniki: stonka ziemniaczana, chowacze łodygowe, słodyszek rzepakowy.