Prawidłowe przechowywanie ziarna zbóż

Każdego roku część rolników decyduje się na przechowywanie ziarna przez dłuższy czas, aby sprzedać je z większym zyskiem (sukces zależny od zmiennej koniunktury światowej). Wielu robi to także na potrzeby własnego gospodarstwa, między innymi w celu przygotowywania paszy dla zwierząt lub z przeznaczeniem na siew. Prawidłowe magazynowanie plonów wymaga właściwego przygotowania miejsca, w którym mają być składowane.

Mariusz Niemiec

Wołek zbożowy

Bardzo ważne jest przeprowadzenie dezynsekcji i dezynfekcji miejsca składowania zbóż, żeby wyeliminować patogeny i szkodniki, wśród których szczególnie niebezpieczne są niektóre grzyby, owady, roztocza oraz gryzonie.
Produktami przemiany materii grzybów pleśniowych są mykotoksyny – substancje bardzo niebezpieczne dla zdrowia ludzi i zwierząt. Natomiast owady, takie jak wołek zbożowy, trojszyk ulec, trojszyk gryzący, mklik mączny, mól ziarniak, omacnica spichrzanka, oprócz mechanicznego uszkadzania ziarna zanieczyszczają je padłymi osobnikami, ich wylinkami, oplotami i odchodami, co powoduje zawilgocenie i zagrzanie się zboża. Natomiast obecność szkodników powoduje obniżenie jakości ziarna, a często może nawet dyskwalifikować je z użycia do przerobu.

Fumigacja – gazowanie

Bardzo popularną i skuteczną metodą eliminacji wszystkich szkodników jest stosowanie preparatów działających na zasadzie fumigacji, czyli gazowania. W Polsce jednymi z najpowszechniej wykorzystywanych w tym celu produktów są Quickphos Tablets 56 GE i Quickphos Pellets 56 GE.
Substancją czynną obydwu jest fosforek glinu, który stanowi 56% gramatury ich składu. Ponadto dodawany jest marker zapachowy w postaci karbaminianu amonu, który po wysypaniu produktu informuje użytkownika o zachodzącym procesie fumigacji, ponieważ sam fosforowodór jest bezwonny.
Quickphos Tablets 56 GE i Quickphos Pellets 56 GE w określonych warunkach – wilgoci z powietrza i temperatury (min. 5–10°C) – wydzielają fosforowodór (PH3) – bardzo toksyczny gaz. Jest on bezwonny, cięższy od powietrza, o dużej prężności i przenikliwości. Dawka 2000 ppm fosforowodoru może doprowadzić do śmierci dorosłego człowieka w ciągu kilkudziesięciu minut. Dlatego rolnik, żeby w swoim gospodarstwie stosować produkty zgodnie z zasadami bezpieczeństwa, musi odbyć podstawowe, 2-dniowe szkolenie i aktualizować je co 5 lat. Kursant po ukończeniu szkolenia otrzymuje zaświadczenie potwierdzające zdobytą wiedzę i może kupować oraz stosować fumiganty we własnym gospodarstwie. Ponadto upoważnia go ono do świadczenia usługi fumigacji, pod warunkiem założenia działalności gospodarczej.

Masy i objętości ziaren wybranych upraw

 Rodzaj produktu  Przeciętna masa 1 m3 (w kg)  Przeciętna objętość 1 t (w m3)
 pszenica  750–800  1,33–1,25
 żyto  650–750  1,54–1,33
 jęczmień  600–640  1,67–1,56
 owies  400–450  2,5–2,22
 gryka  615–640  1,63–1,56
 groch, bobik, wyka  800–850  1,25–1,18
 rzepak  700–720  1,43–1,39

Metoda fumigacji z użyciem preparatów Quickphos jest jednym z najskuteczniejszych i najtańszych sposobów pozwalających w składowanym ziarnie zbóż skutecznie zniszczyć wszystkie stadia rozwojowe agrofagów – począwszy od opornych jaj, poprzez larwy, po formy dorosłe owadów.

Proces fumigacji nie wpływa negatywnie na jakość przechowywanego zboża, pod warunkiem że zostanie przeprowadzony zgodnie z etykietą produktu. Na etykietach preparatów Quickphos nie widnieje okres karencji. Zboże po zabiegu musi być wietrzone tak długo, aż zawartość fosforowodoru w ziarnie osiągnie poziom poniżej 0,1 ppm. Dopiero wtedy można poddać je dalszej obróbce.

Quikphos jest dostępny w 2 wersjach w celu optymalizacji jego stosowania.

Quikphos Pellets 56 GE to wariant w postaci peletek, których powierzchnia jest 2,8 razy większa niż tabletek. Większa powierzchnia to szybszy proces fumigacji, zwłaszcza w materiale, w którym konieczne jest uzyskanie w krótkim okresie wysokiego piku roboczego fosforowodoru. W praktyce peletki, ze względu na większą powierzchnię gazowania, wykorzystuje się przy fumigacji ziarna zbóż w silosach lub na pryzmach pod przykryciem.
Quickphos Tablets 56 GE, czyli tabletki, częściej stosuje się do gazowania materiałów spakowanych na paletach pod przykryciem lub do zwalczenia kreta bądź karczownika. W tych przypadkach celem jest dłuższa i bardziej rozciągnięta w czasie fumigacja.
Dla skuteczności fumigacji bardzo ważne jest zastosowanie prawidłowej dawki preparatu. Do jej wyliczenia niezbędne jest przypomnienie sobie wzorów matematycznych na objętość oraz wiedza dotycząca gramatury każdej z upraw w objętości np. 1 metra3 – przeciętne wartości masy i objętości ziaren wybranych upraw zostały zaprezentowane w tabeli.

Preparaty Quickphos Tablets 56 GE i Quickphos Pellets 56 GE dystrybuowane są w aluminiowych, szczelnie zamkniętych butelkach o gramaturze 1 kg:

  • 

Quickphos Pellets 56 GE zawiera: 
+-1666 szt. peletek (każda o wadze 0,6 g),

  • Quickphos Tablets 56 GE zawiera: 
+-334 szt. tabletek (każda o wadze 3 g).