Ochrona bulw ziemniaka przed chorobami

Ziemniaki to jedna z tych upraw, w przypadku których trzeba położyć mocny nacisk na ochronę przed patogenami. Powinno się ją zacząć już na etapie sadzenia, ponieważ właśnie wtedy poprzez zaprawianie można działać przeciwko rizoktoniozie. W późniejszej fazie wzrostu roślin jest to już niemożliwe.

Karolina Jazic

Choroby bulw ziemniaka

Zwijanie się liści ziemnika ku górzeRhizoctonia solani, patogen będący sprawcą rizoktoniozy, może się ujawniać praktycznie na każdym etapie rozwoju ziemniaka. Typowym symptomem jest ospowatość bulw, czyli widoczne na powierzchni skórki ciemne sklerocja, które stanowią formę przetrwalnikową grzyba. Czarne strupy nie schodzą z bulw pod wpływem mycia, jednak można je w łatwy sposób usunąć, podważając paznokciem. Sadzeniaki z objawami ospowatości mogą być źródłem porażenia roślin.

Inną formą rizoktoniozy występującą na bulwach jest tzw. suchy rdzeń (dry core). W tym przypadku tkanka wokół przetchlinek korkowacieje, zagłębiając się w miąższ, co pogarsza jakość ziemniaków.

Rhizoctonia solani może także atakować kiełki, powodując ich gnicie. Ma to miejsce zwłaszcza wtedy, gdy bulwy są sadzone w zimną, nieogrzaną glebę, na zbyt dużą głębokość. W takim przypadku opóźniają i pogarszają się wschody roślin. Porażone rośliny są mocno osłabione, a w późniejszym etapie wegetacji na podziemnych częściach łodyg można zaobserwować nekrotyczne plamy. Przy dużym nasileniu choroby taka łodyga próchnieje, co zakłóca przewodzenie wody i składników pokarmowych, w wyniku czego najmłodsze liście zwijają się ku górze. Roślina, chcąc wydać potomstwo, zawiązuje bulwy bliżej powierzchni gleby. Zdarza się, że powstają tzw. bulwy powietrzne. W warunkach wysokiej wilgotności może pojawić się biała opilśń na łodydze.

Agrotechnika w walce z rizoktoniozą

choroba ziemniakaSzkodliwość rizoktoniozy polega na obniżeniu wielkości plonu (w skrajnych przypadkach nawet o 50%) oraz jego jakości (zwiększenie udziału bulw zdeformowanych i popękanych). Źródłem porażenia mogą 
być sadzeniaki lub gleba. Poza zaprawianiem (opisanym poniżej) istotna jest agrotechnika. Przede wszystkim nie należy sadzić ziemniaków częściej niż co cztery lata, a do sadzenia powinno się używać zdrowych, nieospowatych sadzeniaków. W miarę możliwości należy sadzić płycej i w optymalnych warunkach atmosferycznych, czyli gdy gleba ogrzeje się do temperatury 10ºC. Warto także zadbać o zbilansowane nawożenie oraz uregulowanie stosunków powietrzno-wodnych gleby. W przypadku produkcji sadzeniaków należy desykować nać i nie czekać zbyt długo na zbiór.

Ochrona chemiczna przed rizoktoniozą

Uzupełnieniem powyższych działań jest chemiczna walka z rizoktoniozą. Polega ona na pasowym opryskiwaniu gleby lub zaprawianiu sadzeniaków jedną z dostępnych na rynku zapraw. Aplikacja może odbywać się podczas sadzenia, przy użyciu zaprawiarki zamontowanej na sadzarce, lub wcześniej, na stołach sortowniczych, za pomocą urządzeń typu Mafex, które pozwalają na minimalne rozcieńczenie środka i lepsze wykorzystanie cieczy roboczej.

Preparat Allstar od firmy BasfWartą uwagi jest zaprawa Allstar firmy Basf. W jej składzie znajduje się fluksapyroksad (Xemium), należący do grupy karboksyamidów. Mechanizm jego działania polega na hamowaniu oddychania komórkowego. Jest to fungicyd układowy, wykazujący szybką i wysoką skuteczność przeciwko rizoktoniozie ziemniaka. Na podstawie badań stwierdzono także działanie środka Allstar na inne patogeny grzybowe, takie jak parch srebrzysty i antraknoza. Substancja zawarta w produkcie ma wyjątkową zdolność do przemieszczania się w środowisku lipofilnym i hydrofilnym, co pozwala na szybkie dotarcie do celu w patogenie. Właściwości lipofilne są istotne dla szybkiego przenikania przez warstwy woskowe i membrany, natomiast hydrofilne dla dobrego przemieszczania się w systemach naczyń i przez ściany komórkowe. Preparat jest bezpieczny dla wszystkich odmian ziemniaka, również wczesnych, w tym uprawianych na sadzeniaki. Nie powoduje opóźnienia we wschodach. Ponadto wykazuje korzystny profil spadku pozostałości, co jest cechą pożądaną dla środków ochrony roślin. Produkt zarejestrowany jest w niskiej dawce – 0,8 l/ha.

 

Szkodliwość rizoktoniozy polega na obniżeniu wielkości plonu (w skrajnych przypadkach nawet o 50%) oraz jego jakości (zwiększenie udziału bulw zdeformowanych i popękanych). Źródłem porażenia mogą być sadzeniaki lub gleba.