Nawożenie rzepaku

Potrzeby nawozowe roślin są uzależnione od wymagań pokarmowych danego gatunku, zasobności gleby oraz przewidywanego plonu. Dla każdej uprawy warto opracować odpowiedni program nawożenia, ale szczególnie starannie należy zaplanować go w przypadku odmian wymagających pod tym względem, takich jak rzepak ozimy. Nawożenie rzepaku jest wymagającym zarówno pod względem potrzeb pokarmowych, jak i nawozowych. Poniżej przedstawione zostały wskazówki wspierające pracę nad prawidłowym programem odżywienia plantacji.

Nawożenie NPKS CaB

W gospodarstwach, w których rzepak uprawiany jest na glebach ubogich w próchnicę – najbardziej narażonych na straty azotu, potasu, magnezu i siarki – polecane jest zastosowanie bardzo wczesną wiosną doglebowo nawozu Rosafert 21-5-5-3MgO-17SO3 w dawce 100–300 kg/ha. Preparat ten zawiera szybko działający azot azotanowy i amonowy, łatwo dostępny fosfor i potas oraz magnez i siarkę. Ponieważ większość gleb jest uboga w przyswajalny wapń i siarkę, a rzepak pobiera >200 kg CaO/ha, rekomendowane jest także zastosowanie wczesną wiosną ASX Siarczanu wapnia – granulowanego nawozu wapniowo-siarkowego, który zawiera rozpuszczalne w wodzie CaO (30%) i SO3 (43%). Nawóz stosuje się w dawce 400–600 kg/ha.

W gospodarstwach, w których preparaty azotowe stosuje się w postaci RSM, bardzo dobre efekty daje łączna aplikacja takiego nawozu z tiosiarczanem wapnia – CaTS – w dawce 15–20 l/ha. Stosowanie RSM z CaTS nabiera nowego wymiaru w związku z wejściem w życie tzw. Dyrektywy azotanowej, czyli programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu. Dodanie CaTS do RSM pozwala bowiem zmniejszyć straty azotu nawet o 30%. W przypadku uprawy rzepaku, który wymaga wysokich dawek nawozów azotowych, poprawa ich wykorzystania i zmniejszenie strat azotu podczas aplikacji ma kluczowe znaczenie w kontekście realizacji wymogów wspomnianej dyrektywy. Stosowanie CaTS z RSM nie tylko poprawia wykorzystanie azotu, ale także powoduje dostarczenie roślinom łatwo dostępnej siarki i wapnia (niedobór wapnia, obok deficytu boru, jest jedną z głównych przyczyn pękania łodyg rzepaku w okresie intensywnego wzrostu).

Rosahumus dla gleb ubogich w próchnicę

W przypadku gdy gleby są ubogie w próchnicę, a przed siewem rzepaku nie zastosowano nawozów poprawiających ich żyzność, takich jak Rosahumus, warto ten zabieg wykonać bardzo wczesną wiosną poprzez jednorazowy oprysk doglebowy plantacji w dawce 3 kg/ha. Coraz częściej stosuje się również nawożenie dolistne kwasami humusowymi, w dawce 250–300 g Rosahumusu/ha. W tej technologii wykonuje się 2 zabiegi: pierwszy po ruszeniu wegetacji, drugi – przed wytworzeniem łodygi, jako dodatek do innych nawozów dolistnych.

Zwiększenie aktywności bakterii glebowych

Zimna wiosna może zahamować aktywność biologiczną gleb, a w następstwie rozwój systemu korzeniowego roślin oraz ich fotosyntezę i pobieranie niektórych składników pokarmowych (fosforu, magnezu, potasu i boru). W celu pobudzenia aktywności bakterii glebowych Pseudomonas putida, przetwarzających fosfor i ułatwiających jego pobieranie przez rośliny, zalecane jest wykonanie wczesną wiosną oprysku nawozem Delsol (w dawce 1 l/ha) łącznie z Rosahumusem (w dawce 250 g/ha). Jeżeli wiosenne chłody będą się utrzymywały, należy zastosować oprysk jednym z preparatów fosforowych [Rosasol 8-50-12, Rosaleaf 1 (10-52-5), ASX Fosfor plus]

Nawożenie rzepaku azotem

W uprawie rzepaku bardzo ważne jest nawożenie azotem. W celu uzupełnienia deficytu tego pierwiastka stosuje się Azofol. Zawiera on azot w 2 formach – amidowej, szybko działającej, i polimeru cyklicznego o wydłużonym kontrolowanym działaniu – oraz magnez i siarkę. Synergia tych 3 pierwiastków zapewnia bardzo wysoką skuteczność nawozu i maksymalne wykorzystanie zastosowanych składników pokarmowych.

Ponadto Azofol zawiera lignosulfoniany – związki kompleksujące, zmiękczające wodę i zwiększające przyczepność nawozu do liścia. Lignosulfoniany po wniknięciu składników pokarmowych do liścia pozostają na jego powierzchni, zapobiegając uszkodzeniom warstwy woskowej i utrudniając wnikanie szkodliwych substancji i patogenów. Działają jak naturalne „uszczelnienie rośliny”. Nawóz jest w pełni bezpieczny dla roślin, może być stosowany w dawce 5–60 l/ha, w zależności od deficytu azotu. We Francji, w której przepisy Dyrektywy azotanowej obowiązują od dawna, a dopuszczalne dawki azotu są zdecydowanie niższe niż w Polsce (np. w Bretanii wynoszą tylko 120 kg N/ha). Dolistna aplikacja Azofolu jest jednym ze sposobów skutecznego uzupełnienia tego pierwiastka w trakcie wegetacji rzepaku.

Regeneracja i wzrost roślin

Nawozy z dodatkiem alg morskich, np. Laminaria digitata, pobudzają rośliny do prawidłowego wzrostu. Lamina Vigor 55 i Lamina Magnez zawierają naturalne substancje stymulujące podziały komórkowe i wzrost roślin, tj. auksyny, gibereliny, cytokininy, poliaminy oraz fitoaleksyny – substancje chroniące rośliny przed atakiem szkodliwych patogenów i niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi. Ponadto algi zawierają bardzo dużo mannitolu przyspieszającego pobieranie i transport składników pokarmowych w roślinie. Nawozy z serii Lamina są bardzo bogate w jod, który ma właściwości wabiące pszczoły do zapylania kwiatów, co w uprawie rzepaku ma ogromne znaczenie.

Na plantacji osłabionej po zimie najpierw należy wykonać 1 oprysk nawozem wysokopotasowym, np. ASX Potas plus, K-leaf lub Lamina Vigor 55, w celu zwiększenia produkcji glutationu – hormonu odpowiedzialnego za regenerację uszkodzonych tkanek, a następnie zastosować Laminę Magnez, żeby pobudzić rozwój roślin, zaktywizować syntezę chlorofilu w liściach oraz poprawić gospodarkę energetyczną i wzrost upraw. W celu przyspieszenia regeneracji uszkodzonych tkanek, zwiększenia syntezy chlorofilu i poprawy sprawności fotosyntezy do wszystkich zabiegów nawożenia dolistnego warto dodać ASX Tytan plus w dawce 0,2 l/ha.

Bor w uprawie rzepaku

Pierwiastek ten w uprawie rzepaku odpowiada za rozwój strefy włośnikowej systemu korzeniowego roślin, jest niezbędny w procesie kwitnienia, odpowiada za lotność pyłku i zawiązanie nasion. Bor ma także bardzo duży wpływ na procesy biochemiczne zachodzące w roślinie. W związku z faktem, że ponad 90% gleb w Polsce jest ubogich w bor, odżywienie upraw tym składnikiem jest bardzo istotne. Polecane są 3 nawozy borowe (do wyboru):

Bolero – płynny nawóz, którego specyficzny system odżywiania roślin oparty jest na zdolności boru do tworzenia związków kompleksowych z cukrami i alkoholami, co powoduje zwiększenie ruchliwości tego pierwiastka i jego szybkie przemieszczanie w roślinie. Ponadto nawóz zawiera środki zwilżające i powierzchniowo czynne, co zapewnia wysoką skuteczność działania. Jest szczególnie polecany plantatorom rzepaku, którzy mają problemy z dużym deficytem boru.
Bolero Mo – nowy produkt, który zawiera 120 g boru i 10 g molibdenu, dzięki czemu skutecznie likwiduje niedobory tych składników, wpływając bardzo korzystnie na lepsze wykorzystanie zastosowanych nawozów azotowych.
Missibor – całkowicie rozpuszczalny w wodzie nawóz, zawierający 21% boru w postaci trzywodnego oktaboranu sodu. Przeznaczony do nawożenia doglebowego i dolistnego. Rozpuszcza się w wodzie bardzo szybko i w 100%.

Dla obfitego kwitnienia

Nawożenie rzepaku, przed kwitnieniem należy dostarczyć roślinom odpowiednią ilość boru oraz fosforu i potasu. Odpowiednimi nawozami w tym celu są Rosasol 8-24-34 + mikroelementy i ASX Potas plus. Zastosowanie tych środków zapewnia obfite kwitnienie i wiązanie nasion. Kolejnym polecanym nawozem jest Maral, który aktywizuje procesy życiowe roślin w sytuacjach stresowych, poprawia lotność pyłku i wiązanie owoców.

Uzupełnienie niedoboru mikroelementów

W celu uzupełnienia niedoboru wszystkich mikroelementów, szczególnie w okresie niskich temperatur, polecany jest nawóz Mikrostar complex. Ma on bardzo wysoką koncentrację mikroskładników. Szybko i całkowicie rozpuszcza się w wodzie, a mikroskładniki metaliczne (Cu, Fe, Mn, Zn) są w 100% schelatowane EDTA. Postać mikrogranulatu zapobiega pyleniu podczas rozpuszczania. Nawóz można stosować łącznie z siarczanem magnezu oraz nawozami zawierającymi fosfor, np. z Rosasolem 8-24-34. Zalecane dawki to 1–1,2 kg/ha.

Krzem nabiera znaczenia

W liściach i naskórku krzem tworzy rodzaj warstwy izolacyjnej, zwiększając ochronę rośliny i owoców przed zimnem. Tworzy też pryzmat, co ułatwia przesyłanie światła do tkanek. Zwiększa dopływ tlenu do korzeni poprzez wzmacnianie ścian kanałów doprowadzających powietrze i umożliwia roślinom oddychanie w warunkach podmokłych. Ten zestaw warstw ochronnych ogranicza penetrację naskórka przez choroby grzybowe. Na liściach lub na skórce owoców krzem tworzy mikrokryształy, które podrażniają części jamy gębowej owadów i nicieni, uniemożliwiając im żerowanie. Stosowanie tego pierwiastka ogranicza również stres roślin w przypadku wysokich temperatur i deficytu fosforu, potasu, manganu, azotu oraz nadmiaru glinu. Krzem wspomaga roślinę w pobieraniu składników pokarmowych. Nowym nawozem, stymulującym procesy życiowe rzepaku, jest ASX Krzem plus, który zawiera krzem w postaci kwasu ortokrzemowego. Stosuje się go w dawce 0,5 l/ha, od ruszenia wegetacji do kwitnienia.

Krzysztof Zachaj