Mineralizacja i humifikacja słomy – elementy poprawy żyzności gleb

Charakterystyczne w ostatnich latach w Polsce zmienne warunki atmosferyczne – susza, wysokie temperatury, występujące na przemian z wiosennymi przymrozkami i okresami nadmiernych opadów, oraz bardzo lekkie zimy, często bez pokrywy śnieżnej – przysparzają rolnikom coraz więcej problemów. Jak sobie z tym radzić?

W kontekście tak niesprzyjających produkcji roślinnej uwarunkowań klimatycznych, na które wpływ człowieka jest bardzo ograniczony, ogromnego znaczenia nabiera gleba, na której uprawiane są rzepak, zboża, buraki cukrowe, kukurydza czy ziemniaki.

 Deficytowy składnik

Próchnica jest składnikiem gleby, który decyduje o potencjale plonowania ze względu na dużą pojemność wodną. Niestety, większość gleb w Polce jest uboga w próchnicę. W celu zwiększenia jej zawartości w podłożu należy zadbać o prawidłowy proces rozkładu słomy i resztek pożniwnych. To maksymalnie zintensyfikuje humifikację i produkcję próchnicy. W każdym gospodarstwie, które nie prowadzi hodowli zwierząt, słoma zbóż powinna być pozostawiana na polu, żeby wzbogacała glebę w składniki pokarmowe i substancję organiczną.

Liczą się proporcje

Chcąc zapewnić prawidłowy proces rozkładu i humifikacji słomy, należy zadbać o właściwe proporcje C:N (węgiel i azot) i C:P (węgiel i fosfor). W resztkach pożniwnych stosunek C:N waha się w przedziale 80–100:1, ale rozkład słomy zachodzi najszybciej, kiedy proporcja ta wynosi 10:1. Dlatego też po żniwach na słomę należy zastosować azot w ilości 6–8 kg/t. Na aktywność mikroorganizmów glebowych odpowiedzialnych za rozkład słomy wpływa też stosunek C:P, który wynosi w słomie 200:1. Proces mineralizacji i humifikacji słomy oraz resztek pożniwnych będzie zachodził szybciej, jeśli na etapie inicjacji rozkładu mikroorganizmy glebowe, takie jak Azotobacter czy Nitrosomonas, będą miały pod dostatkiem kwasów humusowych, które stymulują ich wzrost, namnażanie i aktywność.

Dobre bakterie

W procesie mineralizacji i humifikacji słomy istotnymi czynnikami są też odpowiedni odczyn gleby (w zależności od rodzaju podłoża i gatunku uprawy) i skład gatunkowy obecnej w niej flory bakteryjnej (szczególnie korzystnie wpływają bakterie z rodzaju Pseudomonas putida, odpowiedzialne za przemiany fosforu w podłożu). Najlepsze efekty rozkładu słomy uzyskuje się po zastosowaniu oprysku RSM + Rosahumus (3 kg/ha)+ Delsol (1 l/ha). Taka kombinacja azotu i substancji stymulujących aktywność mikroorganizmów glebowych zapewnia szybki rozkład słomy z dużym udziałem humifikacji resztek pożniwnych (ok. 20%), dzięki czemu zdecydowanie poprawia się żyzność i sprawność biologiczna gleby.

Krzysztof Zachaj, Iwona Polewska-Jankowiak