Analizy gleby – istotne w profesjonalnym gospodarstwie

Analizy gleby – istotne w profesjonalnym gospodarstwie

Jakość gleby to inaczej jej przydatność do celów produkcyjnych, np. do konkretnego typu uprawy. Definiuje ją zespół cech podłoża – fizycznych, chemicznych i biologicznych – zapewniających roślinom odpowiednie warunki do wzrostu. Żyzność podłoża można kształtować poprzez wiele działań agrotechnicznych, przede wszystkim przez nawożenie. Analiza chemiczna składu gleby polega na oznaczeniu ilości dostępnych w niej podstawowych składników pokarmowych, czyli azotu (N), fosforu (P), potasu (K), magnezu (Mg), węgla organicznego, siarki (S) oraz innych makro- i mikroelementów.

Badanie jakości gleby – korzyści

Jakość gleb w Polsce pod względem przydatności rolniczej nie jest zbyt wysoka. Powoduje to konieczność stosowania wielu zabiegów agrotechnicznych. Aby były one skuteczne, muszą być właściwie dobrane. Analiza fizykochemiczna gleby ma na celu przede wszystkim zwiększenie ilości i jakości plonów, przy jak najmniejszym nakładzie finansowym oraz ograniczeniu degradacji środowiska. Pozwala ona dostosować plan nawożenia do aktualnych potrzeb roślin, tak by uzupełniać wyłącznie składniki pokarmowe, których rzeczywiście brakuje w podłożu. Niewłaściwe nawożenie, niepodlegające monitoringowi, prowadzi do tego, że traci się kontrolę nad tym, co się dzieje w glebie. Może się to przyczynić do zaburzenia proporcji między poszczególnymi pierwiastkami, które skutkuje zablokowaniem biodostępności dla roślin niektórych z nich. Należy pamiętać, że analiza składu gleby wykonana jako integralny składnik przygotowania planu nawozowego jest wymogiem ustawowym w Integrowanej Produkcji Roślinnej.

Analiza gleby – pakiety dostępne w ofercie Instytutu Agronomicznego Fertico

Pakiet podstawowy: Pakiet pełny: Pakiet dodatkowy:
pH
Makroelementy (P, K, Mg, Ca, S)
Mikroelementy
(Cu, Fe, Mn, Zn, Mo, Ti, Na, J)
Bor (B)
Substancja organiczna (C)
Zalecenia nawozowe
pH
Makroelementy (P, K, Mg, Ca, S)
Mikroelementy
(Cu, Fe, Mn, Zn, Mo, Ti, Na, J)
Substancja organiczna (C)
Bor (B)
Analiza azotu
Zalecenia nawozowe
Metale ciężkie
(Cd, Pb, Ni, Cu, Zn, Mn, Cr, Hg)

Przenawożenie – nadmiar szkodzi

Przenawożenie upraw powoduje pogorszenie jakości plonu, a nawet jego spadek. Występuje także ujemna korelacja pomiędzy wysokim poziomem niektórych składników pokarmowych a nie przyswajalnością innych, tzw. antagonizm jonowy. Nadmierne nawożenie potasem może ograniczać pobieranie magnezu i wapnia, nawet jeśli te ostatnie znajdują się w podłożu w optymalnej ilości. Natomiast przy nadmiarze fosforu rośliny nie mogą pobrać potrzebnej ilości cynku i żelaza.

W skrajnych przypadkach przenawożenia gleby może wystąpić niekorzystne zjawisko zwane zasoleniem gleby. Nadmierne stężenie soli prowadzi do ograniczenia pobierania wody przez roślinę, czyli do tzw. suszy fizjologicznej, objawiającej się brunatnieniem i zasychaniem liści. Właśnie dlatego bardzo ważne jest, aby nawozić mądrze, na podstawie aktualnych badań składu gleby. Takie analizy można wykonać w Instytucie Agronomicznym Fertico, laboratorium współpracującym z firmą Agrosimex, lub w stacjach rolniczych. Fertico oferuje profesjonalną analizę gleby, pozwalającą na pomiar najważniejszych parametrów, w tym pH oraz mikro- i makroskładników.

Rys. Zależność przyswajalności składników mineralnych od pH gleby, na podstawie E. Trwoga

Analizy gleby - przyswajalność składników

Optymalny termin

Najlepszy moment na wykonanie analiz glebowych to okres przed wysiewem nawozów mineralnych. Dlatego badania takie wykonuje się wczesną wiosną lub jesienią, żeby móc oszacować potrzeby pokarmowe stanowiska. Terminy te są krytyczne zwłaszcza w przypadku określania poziomu dostępnego dla roślin azotu mineralnego, którego ilość w glebie ulega szybkim zmianom.

Należy pamiętać, że tylko systematyczna analiza składu gleby pozwala na śledzenie zmian jej zasobności w składniki pokarmowe oraz na dobranie odpowiednich dawek nawozów. Ma to uzasadnienie ekonomiczne. Pozwala bowiem ograniczyć nieprzemyślane nawożenie i jednocześnie utrzymać zawartość składników na optymalnym poziomie, co prowadzi do uzyskania wysokich i dobrych jakościowo plonów.

Izabela Rutkowska-Włodarczyk/Instytut Agronomiczny Fertico