Jak zwalczać kiłę kapusty w rzepaku

Plasmodiophora brassicae to organizm grzybopodobny powodujący kiłę kapusty. Lęgniowiec ten od wielu lat znany jest plantatorom warzyw kapustnych. W uprawie rzepaku ozimego jego szkodliwość dopiero niedawno stała się znacząca. Jak zadbać o ograniczenie presji choroby wywoływanej przez ten patogen?

Jędrzej Pytkowski

Rośliny rzepaku bez objawów kiły kapusty oraz silnie porażone
Rośliny rzepaku bez objawów kiły kapusty (po lewej) oraz silnie porażone (po prawej)

Pierwszym objawem infekcji kiłą kapusty są guzowate narośla na korzeniach (galasy) roślin rzepaku, które utrudniają im pobieranie wody i składników pokarmowych z gleby. Silnie porażone egzemplarze przestają rosnąć, więdną i w końcu zamierają. Choroba najlepiej rozwija się w temperaturze 22–25°C. Natomiast przy temperaturze poniżej 15°C zarodniki mają ograniczone kiełkowanie, więc infekcja zaczyna przebiegać bardzo powoli.

 

 

W badaniach z 2014 roku, wykonanych w Instytucie Ogrodnictwa w Skierniewicach, udowodniono, że niektóre odmiany rzodkwi oleistej i rzodkwi czarnej skutecznie zmniejszają potencjał infekcyjny zarodników Plasmodiophora brassicae w glebie.

Wybór odpornej odmiany rzepaku

Podstawowym działaniem, które jest niezwykle istotne z punktu widzenia ograniczenia potencjalnej infekcji rzepaku kiłą kapusty, jest dobór odmiany odpornej. W praktyce na terenie Polski można spotkać się z kilkunastoma szczepami tej choroby. Te zdecydowanie dominujące na plantacjach powodują istotne straty ekonomiczne w uprawach. Niektóre odmiany rzepaku, np. Crossfit F1, ES Criterio F1 czy Mentor F1, mają gen odporności na główne rasy patogenu, który chroni rośliny przed porażeniem. Warto zatem dobrze przemyśleć wybór materiału siewnego.

Parametry gleby 
– ważne czynniki w zwalczaniu kiły kapusty

Kiła kapusty jest chorobą, która bardzo dobrze rozwija się przy pH gleby w granicach 5,3–5,7. Warto więc przed założeniem plantacji sprawdzić odczyn gleby w różnych miejscach na polu. Wystąpienie odczynu kwaśnego wskazuje na konieczność wykonania wapnowania przed założeniem uprawy rzepaku.
Istotnym parametrem, który ma wpływ na rozwój kiły kapusty, jest też struktura gleby. Błędy w agrotechnice mogą doprowadzić do zaburzenia stosunków wodno-powietrznych w glebie. Na stanowiskach z takim problemem po intensywnych opadach deszczu często można zaobserwować zwiększoną presję kiły kapusty – są to idealne warunki do rozwoju powodującego ją agrofaga. Aby rozpocząć proces naprawy struktury gleby, należy przede wszystkim wyeliminować błędy uprawowe. Ponadto rozwiązaniem wartym rozważenia jest zastosowaniem preparatów opartych na kwasach humusowych, takich jak Rosahumus czy Startus Active Duo, które pozytywnie wpływają nie tylko na strukturę gleby, ale również na optymalizację stosunków wodno-powietrznych.

Ogranicz potencjał 
infekcyjny patogenu

W okresach, gdy rzepaku ozimego nie ma na danej plantacji, polecane jest wykorzystanie tzw. roślin chwytnych. Część gatunków z rodziny kapustowatych, uprawianych w poplonach czy też międzyplonach, nawet pomimo swojej wrażliwości na infekcję nie pozwala patogenowi Plasmodiophora brassicae odbyć pełnego cyklu rozwojowego. Dla przykładu – zarodniki infekcyjne (zoospory), które kiełkują i rozpoczynają proces infekcyjny, nie są w stanie przebić się przez zewnętrzne warstwy komórek włośników i obumierają. W badaniach z 2014 roku, wykonanych w Instytucie Ogrodnictwa w Skierniewicach, udowodniono, że niektóre odmiany rzodkwi oleistej i rzodkwi czarnej skutecznie zmniejszają potencjał infekcyjny zarodników Plasmodiophora brassicae w glebie.

 

Warto wiedzieć, że…

…walka z kiłą rzepaku w okresie powschodowym jest bardzo utrudniona ze względu na brak dostępności doraźnych rozwiązań chemicznych. W Polsce oraz na terenie pozostałych krajów UE na chwilę obecną nie ma zarejestrowanych żadnych fungicydów do zwalczania tej choroby. W literaturze naukowej wykazano, że część substancji zwalczających zarodniki pływkowe innego lęgniowca – Phytophthora infestans (sprawca zarazy ziemniaka) – można wykorzystać do walki z kiłą kapusty.