Fungicydy do ochrony ziemniaka

Głównymi patogenami atakującymi rośliny ziemniaka są Phytophthora infestans (sprawca zarazy ziemniaka) oraz Alternaria solani (wraz z Alternaria alternata powodują alternariozę). To, która z chorób dominuje w danym sezonie, jest uwarunkowane przebiegiem pogody.

Karolina Jazic

Zaraza ziemniaka

Alternarioza stanowi większy problem w lata upalne, kiedy rośliny osłabione są wysokimi temperaturami i deficytem wody. Do zajścia infekcji wystarcza chwilowe zwilżenie roślin w postaci przelotnego deszczu, rosy lub nawadniania. Choroba najmocniej poraża rośliny poddane czynnikom stresowym (susza, niedobory składników pokarmowych, uszkodzenia). W pierwszej kolejności objawy widoczne są na najstarszych liściach.

Odmienne warunki sprzyjają zarazie ziemniaka. Bez wątpienia duże zagrożenie ze strony tej choroby jest przy wilgotnej, deszczowej pogodzie z umiarkowanymi temperaturami. W minionym sezonie pierwsze infekcje spowodowane przez Phytophthory infestans pojawiły się stosunkowo wcześnie (czerwiec). W pełni wegetacji objawy można było zaobserwować już w większości rejonów. Tam, gdzie reakcja rolnika była szybka i zdecydowana, udało się zahamować rozwój choroby. Niestety, w przypadku opóźnionych oprysków porażenie obejmowało większość pola, doprowadzając do zniszczenia niemal całej plantacji.

Oprócz terminowości w wykonywaniu zabiegów ogromny wpływ na skuteczność ochrony ma także odpowiedni dobór preparatów – dokonany w oparciu o sytuację panującą na polu i warunki atmosferyczne. Aby go dokonać, należy odpowiedzieć sobie na poniższe pytania:

  • 
Czy wystąpiły już objawy chorób?
  • 
Co poprzednio zostało zastosowane?
  • 
Jaka jest faza roślin i podatność danej odmiany na porażenie?
  • 
Jaka jest obecnie pogoda i jaka jest przewidywana na kolejne dni?

Klasyfikacja 
środków ochrony ziemniaka

Preparaty stosowane do ochrony fungicydowej ziemniaka można podzielić na takie, które zwalczają tylko zarazę ziemniaka, tylko alternariozę lub obie choroby.

Innym rodzajem klasyfikacji środków jest sposób działania w roślinie. Wyróżnia się substancje:

  • 
układowe (wnikają do rośliny i krążą w niej wraz z sokami roślinnymi),
  • 
wgłębne (wnikają do wnętrza tkanek roślin i pozostają aktywne jedynie w miejscu naniesienia),
  • 
powierzchniowe (działają tylko na powierzchni rośliny).
  • Biorąc pod uwagę sposób działania na patogen, wyszczególnia się fungicydy o działaniu:
  • 
zapobiegawczym,
  • 
leczniczym (hamują rozwój patogenu),
  • 
wyniszczającym.

Kolejnym kryterium może być przynależność do danej grupy chemicznej, np. pochodne aniliny (fluazynam), fenyloamidy (metalaksyl), triazole (difenokonazol), strobiluryny (piraklostrobina) itd. 
Powyższe przykłady wskazują na różnorodność substancji, dlatego ważne jest, żeby w odpowiednim momencie sięgnąć po właściwy preparat.

Program ochrony fungicydowej ziemniaka

Zapobieganie chorobom ziemniaka – preparaty

Oczywiste jest, że lepiej zapobiegać, niż leczyć, zatem środki prewencyjne powinny stanowić istotne ogniwo w programach ochrony ziemniaka. Istnieje błędne przekonanie, że fungicydy powierzchniowe są mniej skuteczne od pozostałych. Nic bardziej mylnego. W przypadku dobrego pokrycia roślin cieczą roboczą stanowią one doskonałą barierę ochronną przed patogenami, zapobiegając zajściu infekcji, a co za tym idzie – stratom w plonie. Ponadto niektóre z nich (fluazynam, amisulbrom) mają zdolność zabijania zarodników pływkowych, czyli chronią bulwy przed porażeniem. Przyjmuje się także, że substancje kontaktowe są obciążone najmniejszym ryzykiem powodowania odporności u agrofagów. Chcąc przeciwdziałać temu zjawisku, bezwzględnie należy sięgać po różne substancje czynne, charakteryzujące się odmiennymi mechanizmami działania, oraz stosować je zgodnie z zasadami zawartymi w etykietach (przede wszystkim nie wolno obniżać dawek).

Ze względu na ryzyko wystąpienia infekcji utajonych na sadzeniakach zaleca się do pierwszych zabiegów stosować fungicydy zawierające w składzie substancje układowe, np. chlorowodorek propamokarbu (Proxanil, Axidor) lub metalaksyl (Armetil M 72 WP, Mancolaxyl). W celu wzmocnienia oprysku warto do nich dodać partnerów: do Proxanilu/Axidoru – Fluazinovą, do Armetilu M72 WP/Mancolaxylu – Sacron 450 WG, uzupełniając w ten sposób kompleksowe działanie takiego rozwiązania. Zarówno w jednej, jak i drugiej mieszaninie znajdują się po trzy substancje czynne (kontaktowa, wgłębna i układowa). 
Kolejne zabiegi to dobry moment na Presidium, Cabrio Duo 112 EC, Carial Star 500 EC, Nautile 730 WG lub mieszaninę Folpanu 80 WG z Sacronem 450 WG. Niektóre z nich chronią plantacje także przed alternariozą, do innych można w tym celu dodać Signum 33 WG lub Tazer 250 SC. Koniec sezonu to czas ochrony bulwy, a więc należy stosować substancje zabijające zarodniki pływkowe (Fluazinova, Leimay 200 SC).

 

Oprócz terminowości w wykonywaniu zabiegów ogromny wpływ na skuteczność ochrony ma także odpowiedni dobór preparatów dokonany w oparciu o sytuację panującą na polu i warunki atmosferyczne.