Fosforyny a odporność roślin
Stale rozwijające się rolnictwo stwarza warunki do intensyfikacji produkcji. Wprowadzane są nowe odmiany charakteryzujące się wysokim potencjałem plonowania. Aby wykorzystać optymalnie możliwości, jakie daje materiał siewny należy uwzględnić szereg czynników.
System korzeniowy a efektywność nawożenia roślin
Rozpoczynamy w każdym przypadku od stworzenia roślinom właściwych warunków do rozwoju sytemu korzeniowego, to on odpowiedzialny jest za pobieranie składników pokarmowych i wody, co wpływa na wysokość i jakość plonu. W cyklu produkcyjnym niezbędne jest zapewne uprawom ochrony przed presją patogenów, które osłabiają wzrost. Niestety nadmierne, nie zawsze uzasadnione, stosowanie środków ochrony roślin niesie za sobą liczne niebezpieczeństwa.
Najważniejsze skutki nadmiernego stosowania środków ochrony roślin:
• presja na środowisko naturalne i ograniczanie bioróżnorodności
• pojawianie się organizmów szkodliwych dla roślin odpornych na działanie środków ochrony
obecność pozostałości środków ochrony roślin w płodach rolnych w ilościach zagrażających zdrowiu
Integrowana ochrona – niwelowanie negatywnych skutków nadużywania środków ochrony roślin
Aby przeciwdziałać powyższym zagrożeniom, ale jednocześnie uzyskiwać zadowalające plony oraz zapewnić odpowiednią ochronę roślin przed szkodliwymi organizmami opracowano zasady integrowanej ochrony roślin.
Integrowana ochrona roślin jest sposobem ochrony roślin przed organizmami szkodliwymi, polegającym na wykorzystaniu wszystkich dostępnych metod ochrony roślin, w szczególności metod niechemicznych, w sposób minimalizujący zagrożenie dla zdrowia ludzi i zwierząt. Pozwala to ograniczyć stosowanie chemicznych środków ochrony roślin do niezbędnego minimum i w ten sposób zmniejszyć presję na środowisko naturalne. W ochronie integrowanej powinny być wykorzystywane naturalne mechanizmy biologiczne i fizjologiczne roślin, wspierane przez racjonalne wykorzystanie konwencjonalnych, naturalnych i biologicznych środków ochrony roślin oraz nawozów stymulujących naturalne mechanizmy obronne w roślinach.
Pierwszy etap uprawy – odpowiednie odżywienie roślin
Przystępując zatem do uprawy powinniśmy zwrócić szczególną uwagę na właściwe odżywienie roślin, zapewnienie im stałej dostępności składników pokarmowych z gleby oraz profilaktyczne uzupełnianie ich przy pomocy nawożenia dolistnego. Należy pamiętać, że rośliny optymalnie odżywione w dobrej kondycji charakteryzują się większą odpornością na presję chorób i szkodników. (wyróżnienie w tekście) Na rynku jest wiele nawozów wspomagających mechanizmy obronne. Niestety nie wszystkie zostały przebadane przez wiarygodne jednostki naukowo-badawcze. Przed nami trudny rok w związku z tym powinniśmy wykorzystywać do zabiegów wyłącznie sprawdzone rozwiązania. Na uwagę zasługuje grupa nawozów opartych na związkach fosforynowych. Nawozy zawierające fosforyny wykazują dwukierunkowe działanie: dostarczają składników pokarmowych np. miedzi czy magnezu oraz ograniczają presję chorób grzybowych, co jest bardzo istotne w ochronie integrowanej. Cząsteczka fosforynów jest uboższa o jeden atom tlenu dzięki czemu jest bardzo mobilna w organizmie roślinnym. Nawozy fosforynowe mogą być aplikowane na liście, łodygę oraz doglebowo w formie oprysku, poprzez systemy nawodnieniowe i moczenie korzeni.
Skuteczne nawozy fosforynowe
Do sprawdzonych i skutecznych nawozów stymulujących mechanizmy obronne roślin należą nawozy z gamy Fosfiron. Fosfiron działa fungistatyczne na patogeny, opóźniając wzrost komórek patogenu i tworzenie zarodników infekcyjnych. Działanie to powoduje wydzielanie przez patogeny tzw. „metabolitów stresu”, których obecność daje sygnał roślinie do produkcji przeciwciał oraz wzmacniania struktur błon komórkowych. Jedną z reakcji roślin jest wydzielanie fitoaleksyn – ciał odpornościowych. Działanie nawozów Fosfiron można porównać do szczepień przeciwko grypie, ich zadaniem jest sprowokowanie organizmu do podniesienia naturalnej odporności na czynniki chorobotwórcze. Odporniejsza, a tym samym roślina w lepszej kondycji optymalnie wykorzystuje każdy dzień wegetacji, co przekłada się na plon.
Na rynku nawóz Fosfiron Cu występuje w formie koncentratu przeznaczonego do stosowania nalistnie, doglebowo i poprzez fertygację. Nawóz zawiera 10,5% azotu (N) całkowitego, 24% pięciotlenku fosforu (P2O5) i 4% miedzi (Cu) rozpuszczalnych w wodzie. Uzupełnia niedobory składników pokarmowych, a zwłaszcza miedzi. Miedź kontroluje gospodarkę azotem, stymuluje rozwój sytemu korzeniowego i podnosi zdrowotność roślin. Jest niezbędna w uprawie zbóż.
Wyniki doświadczeń ścisłych przeprowadzonych przez Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu i IUNG w Puławach potwierdzają wysoką skuteczność nawozu Fosfiron Cu. Po zastosowaniu nawozu wzrasta odporność roślin na czynniki chorobotwórcze oraz efektywność wykorzystania zastosowanej dawki nawozu.
Wpływ Fosfironu Cu na plonowanie pszenicy ozimej, Uniwersytet Przyrodniczy, 2014
Z wykresu wynika, że pomimo zmniejszenia dawki azotu oraz wykonania tylko jednego zabiegu ochrony roślin uzyskujemy wyższy o 100 kg plon przy jednoczesnym ograniczeniu kosztów nawożenia i ochrony. Fosfiron Cu można stosować w połączeniu z środkami grzybobójczymi, co podnosi ich skuteczność i daje możliwość obniżenia dawki środka ochrony przy jednoczesnym zoptymalizowaniu ilości dostarczonego azotu.
Wpływ nawozu Fosfiron Cu na plonowanie jęczmienia jarego Shandy, IUNG Puławy, RZD Kępa, 2013
Wpływ nawozu Fosfiron Cu na plonowanie pszenżyta ozimego Alekto, IUNG Puławy, RZD Kępa, 2013
Kolejnym polecanym nawozem jest Fosfiron Mg, który zawiera 3% N, 39,5% fosforu (P2O5), i 9,9% magnezu (MgO) rozpuszczalnych w wodzie. Fosfiron Mg działa wielokierunkowo, jako:
• efektywny środek odżywczy, uzupełniający niedobory fosforu i magnezu, zwłaszcza w okresie generatywnego rozwoju roślin,
• stymulator rozwój systemu korzeniowego, zwiększa odporności roślin na stresy termiczne, siedliskowe, stymuluje mechanizmy obronne roślin.
• środek dostarczający niezbędnego w procesie fotosyntezy magnezu.
Ważną zaletą jest możliwość łącznego stosowania nawozów dolistnych, w tym nawozu Fosfiron Mg z wieloma środkami grzybobójczymi w dawkach obniżonych, co jest zgodne z systemem integrowanej uprawy i ochrony roślin. Wyniki prowadzonych badań w IUNG Puławy i Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu potwierdzają wysoką skuteczność tego preparatu w uprawie kukurydzy, rzepaku i zbóż.
Wpływ nawozu Fosfiron Mg na plonowanie kukurydzy NK Megitop, IUNG Puławy, RZD Kępa, 2013
Wpływ Fosfironu Mg na plonowanie rzepaku ozimego, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, 2014
Wpływ Fosfironu Mg na plonowanie pszenicy ozimej, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, 2014
Integrowana ochrona to wyzwanie i szansa dla współczesnego rolnictwa na produkcję zdrowej żywności. Wykorzystywanie w produkcji zaawansowanych technologicznie rozwiązań mineralnego żywienia zapewnia wysoką efektywność i daje możliwość do ograniczenia nakładów ponoszonych w procesie produkcji.
Artur Kozera