Azot z powietrza dla roślin – to działa!
Głównym źródłem azotu w produkcji roślinnej są nawozy mineralne. Jednak obecna sytuacja na rynku nawozów azotowych spowodowała wzrost zainteresowania innymi możliwościami pozyskania tego składnika w formie dostępnej dla roślin. Dzięki innowacyjnym produktom coraz częściej wykorzystywany jest azot z powietrza. Z jakimi efektami? Wyniki doświadczeń mówią same za siebie…
dr inż. Tomasz Piotrowski
W celu zmniejszenia zapotrzebowania roślin na mineralne nawozy azotowe najczęściej stosuje się nawozy naturalne. Takie jak obornik, resztki pożniwne czy nawozy zielone. Jednak źródła te są niewystarczające, aby zapewnić odpowiednią ilość azotu uprawom. Doskonałym rozwiązaniem w tej sytuacji jest zaopatrzenie roślin w dodatkowy azot z powietrza. To możliwe dzięki innowacyjnym produktom, takim jak Rhizosum N plus.
Wyjątkowe bakterie Azotobacter salinestris
Rhizosum N plus to produkt oparty na nowym szczepie wolnożyjących w glebie bakterii Azotobacter salinestris. Mikroorganizmy te zasiedlają ryzosferę i asymilują azot. Dzięki temu pierwiastek jest łatwo dostępny dla wielu gatunków roślin. Ponadto Azotobacter salinestris poprawiają sprawność biologiczną gleby w roku zastosowania oraz podczas kolejnych sezonów wegetacyjnych.
Bakterie te wpływają na zasobność gleby w azot ogólny i mineralny nie tylko poprzez zdolność do biologicznego wiązania tego składnika. Również za sprawą zwiększenia możliwości jego pobierania przez rośliny. Co ważne, zapewniają dostępność azotu niezależnie od warunków pogodowych.
Azotobacter salinestris są bardzo żywotne i szybko się namnażają. Podczas podziałów ich liczebność każdorazowo zwiększa się dwukrotnie. Już niewielka ilość preparatu Rhizosum N plus, tj. 25 g/ha (1,3*106 jtk/g), wystarczy, żeby zapewnić efektywne działanie i ekspresowe opanowanie przez bakterie środowiska glebowego.
Tabela 1. Rhizosum N plus wpływ na plonowanie rzepaku ozimego Chrobry i pszenicy ozimej Hondia, IUNG, RZD Grabów, 2020 rok
| Rzepak ozimy Chrobry | Plon (t/ha) |
| kontrola – pełna dawka NPK | 2,38 |
| Rhizosum N plus – pełna dawka NPK + Rhizosum N plus (25 g/ha) | 2,86 |
| Pszenica ozima Hondia | Plon (t/ha) |
| kontrola – pełna dawka NPK | 7,10 |
| Rhizosum N plus – pełna dawka NPK + Rhizosum N plus (25 g/ha) | 8,12 |
Tabela 2. Wpływ stosowania Rhizosum N plus na plonowanie rzepaku ozimego i pszenicy ozimej, doświadczenia własne, 2021 rok
| Rzepak ozimy |
Plon (t/ha) |
| kontrola – pełna dawka NPK | 3,33 |
| Rhizosum N plus – pełna dawka NPK + Rhizosum N plus (25 g/ha) | 3,86 |
| Pszenica ozima |
Plon (t/ha) |
| kontrola – pełna dawka NPK | 7,20 |
| Rhizosum N plus – pełna dawka NPK + Rhizosum N plus (25 g/ha) | 7,79 |
Tabela 3. Wpływ stosowania Rhizosum N plus na plonowanie kukurydzy, IUNG, RZD Grabów, 2018 rok
| Kukurydza | Plon (t/ha) |
| kontrola I – pełna dawka NPK | 13,50 |
| kontrola II – 1/3 dawki N, pełna PK | 10,55 |
| Rhizosum N plus (przedsiewnie) (25 g/ha) – pełna dawka NPK | 15,45 |
| Rhizosum N plus (6–8 liści) (25 g/ha) – pełna dawka NPK | 14,83 |
Tabela 4. Wpływ stosowania Rhizosum N plus na plonowanie ziemniaków Volumia, IAF, 2017 rok
| LP | Oznaczenie obiektu |
Plon (t/ha) | ||||||
| ogólny | < 35 mm |
35–50 mm |
50–65 mm |
> 65 mm |
||||
| 1 | kontrola | 1 | 52,7 | 0,725 | 4,025 | 8,45 | 42,185 | |
| 2 | kontrola | 2 | -1/3 N | 49,73 | 0,585 | 3,075 | 8,875 | 39,3 |
| 3 | Rhizosum N plus (25 g/ha) | przed sadzeniem | 59,72 | 1,31 | 3,305 | 9,975 | 47,715 | |
| 4 | Rhizosum N plus (25 g/ha) | faza pokrój krzaka | 60,87 | 1,49 | 2,650 | 8,34 | 51,425 | |
| 5 | Rhizosum N plus (25 g/ha) | przed sadzeniem | -1/3 N | 70,53 | 1,225 | 5,20 | 10,795 | 56,835 |
| 6 | Rhizosum N plus (25 g/ha) | faza pokrój krzaka | -1/3 N | 44,63 | 0,97 | 3,525 | 10,305 | 32,065 |
Tabela 5. Wpływ stosowania Rhizosum N plus na wielkość i jakość plonów buraka cukrowego, IHAR-PIB, Oddział Bydgoszcz, Sypniewo, 2018 rok
| LP | Nawóz/preparat – dawki |
KOB tys./ha |
Plon (t/ha) | Zawartość cukru (%) |
Zawartość mmol/kg miazgi |
||||
| korzeni | cukru technol. |
liści | K | Na | N-α-NH2 | ||||
| 1 | kontrola 3/3 N, PK | 102,8 | 68,3 | 10,85 | 31,4 | 18,33 | 32,6 | 2,51 | 30,2 |
| 2 | kontrola 1/3 N, PK | 105,0 | 62,1 | 10,12 | 26,0 | 18,52 | 30,7 | 2,38 | 27,3 |
| 3 | 1/3 N, PK, Rhizosum N plus (przedsiewnie) (25 g/ha) |
104,5 | 66,5 | 11,09 | 28,6 | 18,67 | 30,8 | 2,18 | 24,0 |
| 4 | 1/3 N, PK, Rhizosum N plus (6 liści) (25 g/ha) |
102,3 | 65,9 | 10,88 | 29,0 | 18,59 | 28,8 | 2,29 | 25,1 |
| 5 | 2/3 N, PK, Rhizosum N plus (przedsiewnie) (25 g/ha) |
105,8 | 68,7 | 11,20 | 30,9 | 18,47 | 29,4 | 2,11 | 26,4 |
| 6 | 2/3 N, PK, Rhizosum N plus (6 liści) (25 g/ha) |
102,5 | 69,2 | 11,26 | 31,8 | 18,49 | 30,3 | 2,20 | 27,2 |
| 7 | 3/3 N, PK, Rhizosum N plus (przedsiewnie) (25 g/ha) |
103,8 | 71,0 | 11,34 | 33,4 | 18,30 | 31,1 | 2,18 | 28,6 |
| 8 | 3/3 N, PK, Rhizosum N plus (6 liści) (25 g/ha) |
106,0 | 70,4 | 11,28 | 32,9 | 18,36 | 30,7 | 2,15 | 28,7 |
| NIR (0,05) | n.i. | 1,6 | 0,26 | 1,4 | 0,13 | n.i. | n.i. | 1,6 |
|
Opierając się na wynikach analizy agrochemicznej gleby oraz rejestrowanym plonowaniu, ustalono jednakowy poziom standardowego nawożenia pod buraki cukrowe na stanowisku doświadczalnym w Sypniewie:
- 135 kg N/ha (saletra amonowa, 300 kg/ha, przedsiewnie, 100 kg/ha pogłównie),
- 60 kg P2O5/ha (superfosfat potrójny granulowany,
- 130 kg/ha, pod orkę zimową), 200 kg K2O/ha (sól potasowa 60%, 330 kg/ha, pod orkę zimową).
Innowacje rodzą wątpliwości
W ostatnim czasie preparat Rhizosum N plus bardzo zyskał na popularności wśród rolników. Również ze względu na skuteczność potwierdzoną badaniami naukowymi i doświadczeniami własnymi. Jednak innowacyjność produktu i nowość w kwestii wykorzystania tego typu rozwiązań sprawiają, że wśród producentów płodów rolnych wciąż rodzi się wiele pytań i mitów związanych z Rhizosum N plus. Aby rozwiać wątpliwości, przede wszystkim warto podkreślić, że:
Obecność bakterii Azotobacter salinestris pochodzących z Rhizosum N plus nie ogranicza się tylko do ryzosfery. Bakterie te należą do grupy wolnożyjących diazotrofów (asymilatorów N2), które mają możliwość bytowania w całym profilu glebowym. Najliczniejsze ich populacje zasiedlają gleby żyzne, o dużej zawartości części spławialnych i odczynie zbliżonym do obojętnego.
Azotobacter salinestris wiążą azot pomimo jego obecności w glebie z innych źródeł. W licznych publikacjach naukowych wykazano, że w połączeniu z innymi źródłami tego składnika, w określonych stężeniach, zwiększa się wydajność bakterii, co wpływa na plon. Wynika z tego, że Rhizosum N plus może zastąpić część nawożenia azotem.
Azotobacter salinestris to bakteria bytująca w glebie tylko w warunkach tlenowych. W takich warunkach żyje, rozmnaża się i umiera, a finalnie też rozkłada się i „oddaje” azot. Jednak aktywność wszystkich nitrogenaz jest hamowana przy obecność tlenu. Dotyczy to nie tylko Azotobacter, ale wszystkich gatunków asymilujących azot. Tyle że Azotobacter salinestris mogą chronić się przed niekorzystnym wpływem tlenu na nitrogenazę poprzez szereg zmian metabolicznych oraz w budowie enzymu nitrogenazy.
Szczep Azotobacter salinestris z Rhizosum N plus może kolonizować ryzosferę i fyllosferę, czyli nadziemną część rośliny – liście i łodygi. W wielu publikacjach naukowych wykazano, że stosowanie nalistne bakterii Azotobacter spowodowało zwiększenie plonu i poprawę jego jakości we wszystkich rodzajach upraw.
W przypadku bakterii z rodzaju Azotobacter warunkiem efektywnego namnażania się i zasiedlania stanowiska są odpowiednie warunki glebowe. Najważniejsze to optymalne pH (> 6) i właściwa ilość materii organicznej oraz woda. Identyczne wymagania co do optymalnego stanowiska i środowiska mają rośliny uprawne.
Korzyści stosowania Rhizosum N plus – dowody
Stosowanie preparatów z bakteriami z rodzaju Azotobacter przynosi korzyści zarówno dla środowiska naturalnego, jak i dla upraw rolnych i ich producentów. W wyniku kilkuletnich badań naukowych oraz doświadczeń własnych odnotowano wzrost plonowania m.in. w rzepaku ozimym, pszenicy ozimej i kukurydzy. Umożliwiło to zwiększenie dochodu o 600–1300 zł/ha (w okresie przed zawirowaniami na rynku nawozowym). Ponadto po zastosowaniu Rhizosum N plus w czasie trwania sezonu nastąpił wzrost koncentracji azotu w glebie. Niezależnie od systemu nawożenia, liczby aplikacji i gatunku uprawy. Na przebadanych stanowiskach odnotowano wzrost zasobności gleb w azot mineralny i ogólny, w ilości od kilkudziesięciu do nawet kilkuset kg N/ha. Dzięki wysokiej skuteczności Rhizosum N plus, w połączeniu ze zbilansowanym nawożeniem mineralnym, przy odpowiednim terminie aplikacji, zapewnia optymalne pokrycie zapotrzebowanie na azot w całym okresie wegetacji.
Stosowanie Rhizosum N plus pozwala zmniejszyć wydatki na nawozy mineralne. Kilkuletnie własne doświadczenia polowe, na około 4000 ha, pozwoliły na określenie azotowego ekwiwalentu nawozowego na poziomie 50 kg N/ha. Oczywiście w przypadku gleb żyznych, w dobrej kulturze, zasobnych w składniki pokarmowe, efektywność nawozowa preparatu Rhizosum N plus może być zdecydowanie wyższa. Koszt aplikacji preparatu wynosi mniej więcej 120 zł/ha, a zmniejszenie ilości stosowanych nawozów azotowych zapewnia obniżenie nakładów o 300–400 zł/ha.
Warto wiedzieć, że…
…zjawisko biologicznego wiązania azotu doskonale wpisuje się w założenia rolnictwa ekologicznego. Sprawia bowiem, że można obniżyć ilość stosowanych nawozów mineralnych. Dlatego produkt Rhizosum N plus ma świadectwo kwalifikacji dla rolnictwa ekologicznego nr NE/558/2020.