Żyzna gleba to podstawa

Skutki suszy z 2015 roku rolnicy w wielu regionach Polski odczuli także wczesną wiosną ubiegłego roku. Na szczęście w następnych miesiącach rozkład opadów był zdecydowanie lepszy, a w październiku mieliśmy sytuację wręcz niespotykaną od lat – suma opadów w tym miesiącu przekroczyła nawet 200 mm.Z jednej strony dużo opadów w październiku uzupełniło zapasy wody w glebie, z drugiej jednak wpływało na opóźnienia w siewach zbóż ozimych. Okresowy nadmiar wody w glebie bez wątpienia zaburza stosunki wodno-powietrzne i pogarsza rozwój systemu korzeniowego.

Znaczenie próchnicy

Dlaczego niektóre gospodarstwa odczuwają skutki anomalii pogodowych w mniejszym stopniu niż inne? Głównym czynnikiem agrotechnicznym niwelującym deficyt opadów jest próchnica glebowa. Niestety większość gleb Polski jest ubogich w próchnicę, co w połączeniu z silnym zakwaszaniem zdecydowanie ogranicza ich żyzność, a w następstwie wzrost i plonowanie roślin uprawnych. Próchnica z wapniem tworzy związki trudno rozpuszczalne w wodzie, co zapobiega ich wypłukiwaniu w głąb gleby. Związki te cementują gruzełki i uodparniają je na działanie wody. Zjawisko to jest bardzo korzystne i pożądane, szczególnie na glebach ciężkich. Gleba taka, gdy występuje nadmiar wody, nie zlepia się, a w okresach suszy nie twardnieje i nie tworzy na swojej powierzchni skorupy. Według badań IUNG, w zależności od regionu Polski, gleby ubogie w próchnicę i słabo próchniczne (tj. o zawartości <2% próchnicy) stanowią 40–72% gruntów rolnych.

Zastosowanie i dozowanie

Rosahumus należy stosować w zespole uprawek przedsiewnych w dawce 3–6 kg/ha, a Liqhumus w dawce 15–30 l/ha. W celu poprawy sprawności biologicznej gleby do oprysku należy dodać Delsol w dawce 1 l/ha.

Rola nie do przecenienia

Próchnica wpływa na właściwości fizyczne, chemiczne i biologiczne gleby, decyduje o jej strukturze i właściwościach sorpcyjno-buforujacych. Bardzo ważny jest także jej bezpośredni, stymulujący wpływ na rozwój roślin. Próchnica działa jako lepiszcze strukturotwórcze, powoduje bowiem sklejanie elementarnych cząstek w większe cząsteczki. Tym samym powstaje struktura gruzełkowata gleby. Związki próchniczne mają wysoką pojemność wodną. Mogą zatrzymać nawet pięciokrotnie więcej wody, niż same ważą, i to w formie dostępnej dla roślin. Jest to właściwość, która ma szczególne znaczenie dla gleb piaszczystych, ponieważ ich pojemność wodna zależy głównie od zawartości substancji próchnicznych. Próchnica wpływa też na stosunki wodno- powietrzne w glebie i aktywizuje w niej życie mikrobiologiczne. Sprzyja równoległemu rozwojowi mikroorganizmów beztlenowych (wewnątrz gruzełków) i tlenowych pomiędzy nimi. Próchnica poprawia zasobność gleb. Jej związki mogą zmagazynować 4–12 razy więcej składników pokarmowych niż część mineralna gleby. Zwiększa również zdolności buforowe gleb, regulując i stabilizując ich odczyn. Związki próchniczne mają także istotny wpływ na procesy fizjologiczne roślin. W ich skład wchodzi wiele tzw. substancji wzrostowych, które intensyfikują szereg ważnych procesów fizjologicznych roślin, takich jak gospodarka wodna, oddychanie i fotosynteza.

Złożony związek

Próchnica glebowa jest bardzo złożonym związkiem, składa się z wielu frakcji o różnej barwie, rozpuszczalności w wodzie i łatwości mineralizacji. Głównym składnikiem próchnicy są kwasy humusowe. Powstawanie i rozkład próchnicy jest procesem ciągłym, ale zachodzącym powoli. Duży wpływ na przemiany próchnicy w glebie ma system uprawy, rodzaj uprawianych roślin, zmianowanie oraz stosowanie nawozów organicznych. Niestety powszechne uproszczenia w płodozmianach, przewaga roślin zbożowych, częste stosowanie herbicydów oraz brak nawożenia organicznego prowadzą do spadku zawartości próchnicy, degradacji gleb i spadku ich żyzności.

Nawozy humusowe

Do czynników regulujących zapas próchnicy w glebie należy racjonalny system uprawy roli i roślin, odpowiednie zmianowanie, nawożenie organiczne (obornik, komposty, nawozy zielone) oraz stosowanie preparatów humusowych, tj. Rosahumusu lub Liqhumusu (kwasy humusowe w nich zawarte dzięki szczególnej bioaktywności przewyższają pięciokrotnie kwasy humusowe z innych źródeł materii organicznej). Substancja organiczna znajdująca się w oborniku czy kompoście w większości ulega mineralizacji, w mniejszej części humifikacji prowadzącej do powstania próchnicy, w tym kwasów humusowych. Rosahumus działa jak środek kondycjonujący glebę, biokatalizator procesów glebowych i biostymulator rozwoju roślin. Jego działanie jest długookresowe, co potwierdzają prowadzone badania. Stosowanie go jest szczególnie efektywne we wszystkich gospodarstwach o niskiej zawartości próchnicy, w których nie stosuje się obornika. Kwasy humusowe zawarte w nawozach Rosahumus i Liqhumus pozytywnie wpływają na żyzność gleb oraz wzrost roślin ze względu na wysoką sorpcję wymienną kationów, zawartość tlenu i dużą pojemność wodną:

• poprawiają strukturę gleb i stosunki wodno-powietrzne, a na glebach ciężkich i zlewnych zapewniają lepsze przewietrzanie gleby i retencję wody,
• zwiększają pojemność wodną gleb lekkich, zmniejszają zagrożenie suszą, zapobiegają erozji i powierzchniowym spływom wody,
• aktywizują rozwój mikroorganizmów glebowych,
• zwiększają dostępność składników pokarmowych,
• stymulują rozwój systemu korzeniowego,
• zatrzymują rozpuszczone nawozy mineralne w strefie korzeniowej, zmniejszają ich wypłukiwanie,
• działają jak naturalny chelat jonów metali (wapń, żelazo, magnez, potas, mangan) dzięki temu ułatwione jest ich pobieranie przez rośliny,
• stymulują rozwój i rozprzestrzenianie się pożytecznych mikroorganizmów glebowych, np. Azotobacter, Nitrosomonas.

 Krzysztof Zachaj