Na przestrzeni ostatnich lat w uprawach roślin rolniczych, ale także w ogrodach, sadach i w uprawach warzyw, obserwowano masowe pojawienie się ślimaków. Ślimaki  są szczególnie groźne w okresie wschodów roślin – na wiosnę i jesienią. Jak skutecznie zwalczać ślimaki w rzepaku ozimym i pszenicy ozimej?

W sezonie wegetacyjnym występują dwa szczyty liczebności ślimaków – pierwszy w maju, drugi w okresie wschodów ozimin. Ślimaki z upodobaniem atakują wówczas rzepak ozimy i pszenicę ozimą, powodując w tych uprawach największe szkody, zwłaszcza w sprzyjających dla nich warunkach pogodowych.

Szkodliwa działalność ślimaków

Na plantacjach rzepaku szkodniki te niszczą liścienie i pierwsze liście, a w pszenicy zjadają zarodki i kiełki ziarna. Okresem krytycznym, w którym rośliny pszenicy są najbardziej narażone na uszkodzenia ze strony ślimaków, jest więc faza ziarniaków i kiełkowania, a w przypadku rzepaku faza liścieni i pierwszych liści właściwych. Wówczas może dojść do poważnych uszkodzeń, które mogą spowodować zahamowanie wzrostu roślin lub nawet ich całkowite obumarcie. Dlatego w uprawach rzepaku trzeba z nimi walczyć między siewem a wschodami roślin, a w pszenicy przed siewem, w jego trakcie i krótko po nim.

Szkody wyrządzane przez ślimaki

Narząd gębowy ślimaków zbudowany jest z pojedynczej szczęki i języka pokrytego tarką (twardymi wyrostkami). Właśnie tą tarką ślimaki zeskrobują pokarm roślinny lub odgryzają jego kawałki szczęką. Zjadają podziemne i nadziemne części roślin, w liściach robią charakterystyczne nieregularne lub podłużne poszarpane otwory, a na częściach podziemnych płytkie wżery. W miejscach ich żerowania zawsze można zaobserwować świeży lub zaschnięty błyszczący śluz. Największe uszkodzenia powodują w wilgotnym środowisku, na zwięzłych, zasadowych glebach.

Najbardziej szkodliwe ślimaki

Największe szkody wyrządzają ślimaki nagie (bezmuszlowe) z rodziny ślinikowatych (ślinik wielki, luzytański, zmienny) oraz z rodziny pomrowikowatych (pomrowik plamisty), szczególnie osobniki starsze. Szkodniki te (zwłaszcza ślimaki nagie) żerują w nocy oraz podczas pochmurnych i deszczowych dni, natomiast w dni słoneczne i suche chronią się w glebie i w różnych kryjówkach (np. pod kamieniami, resztkami roślin, w zagłębieniach gruntu). Dlatego właśnie najlepsze efekty chemicznego zwalczania ślimaków uzyskuje się w godzinach popołudniowych, wieczornych, a nawet nocnych. Jesienią na ich ataki bardzo narażone są również warzywa, zwłaszcza kapusty (szczególnie późne odmiany).

Zwalczanie ślimaków

Do podstawowych zabiegów ograniczających występowanie i liczebność populacji ślimaków należą:

• drenowanie i osuszanie zbyt wilgotnych pól, niszczenie chwastów na miedzach oraz w pobliżu plantacji roślin uprawnych, usuwanie z pola kamieni, desek (które mogą stanowić schronienie dla ślimaków), usuwanie bruzd i szczelin w glebie,
• zabiegi agrotechniczne, w tym szczególnie uprawowe, poprawiające strukturę gleby, takie jak: podorywka, głęboka orka przedsiewna, wczesny i głęboki siew, wałowanie gleby po siewie, wielokrotne bronowanie pól zwłaszcza podczas słonecznej pogody, usuwanie resztek pożniwnych.

Chemiczne metody walki ze ślimakami

Do najważniejszych metod walki ze ślimakami należą jednak metody chemiczne, polegające na zwalczaniu ślimaków specjalistycznymi środkami ochrony roślin – moluskocydami (środkami ślimakobójczymi). Należy je przeprowadzić po przekroczeniu progu ekonomicznej szkodliwości, czyli stwierdzeniu progowej liczby ślimaków lub progowych uszkodzeń roślin na plantacji.

Progi ekonomicznej szkodliwości dla ślimaków wynoszą:

• przy ocenie bezpośrednio po siewie oraz w okresie wschodów roślin: w rzepaku ozimym (BBCH 08-12) i w pszenicy ozimej (BBCH 01-10) – zniszczenie 5% roślin (rzepak) i 5% ziarniaków (pszenica ozima).
• w fazie 1–4 liści i w fazach późniejszych: w rzepaku ozimym (BBCH 13-15) oraz w pszenicy ozimej (BBCH 11-15) zniszczenie 10% roślin w stopniu silnym.

Pora przeprowadzania zabiegów chemicznych

W zbożach zabiegi chemicznego zwalczania ślimaków należy przeprowadzić bezpośrednio po siewie, a w rzepaku ozimym przed wschodami, ale nie później niż w fazie rozwoju pierwszych liści (do fazy tworzenia się rozet) – oczywiście po stwierdzeniu przekroczenia progu szkodliwości. Zabiegi należy wykonać w czasie największej aktywności szkodnika, tj. w godzinach popołudniowych, wieczornych lub nawet nocą – jeżeli warunki na to pozwolą.

Metarex Inov 04 RB – skuteczna metoda na ślimaki

Preparat zawiera metaldehyd i wykazuje działanie żołądkowe i kontaktowe. Środek dzięki zawartości wyciągów z rzepaku stanowi naturalną przynętę zapachową wabiącą ślimaki silniej niż młode rośliny rzepaku. Ślimaki w wyniku spożycia preparatu nieruchomieją, a następnie w wyniku odwodnienia organizmu giną. Środek występuje w formie granulatu, który należy równomiernie wysiać na powierzchni pola, używając specjalnego aplikatora do tego typu środków. Do wysiania można również użyć siewnika nawozów granulowanych. Dawka środka 5 kg/ha zwalcza ślimaki w uprawach:ziemniaka, rzepaku ozimego i jarego, gorczycy, lnu oleistego, lnianki siewnej, dyni oleistej, słonecznika oleistego, pszenicy ozimej i jarej, jęczmienia ozimego i jarego, owsa, żyta jarego i ozimego, pszenżyta jarego i ozimego oraz kapusty głowiastej, kalafiora, brokułu, kapusty brukselskiej i brukwi, a także sałaty, szpinaku i selera naciowego. Preparat należy zastosować po zaobserwowaniu pierwszych szkód od 7 dni przed siewem do końca fazy krzewienia rzepaku.