Wapń i siarka – niedoceniane składniki pokarmowe
Wapń i siarka – niedoceniane składniki pokarmowe. Prawidłowe zaopatrzenie roślin uprawnych we wszystkie składniki pokarmowe ma decydujący wpływ na ich wzrost, wysokość plony i jego jakość.
Większość rolników dba o prawidłowy odczyn gleby, dobre zaopatrzenie swoich upraw w azot, fosfor, potas, magnez oraz mikroskładniki. Producenci rzepaku pamiętają oczywiście o dobrym zaopatrzeniu swoich plantacji także w siarkę, ale zdecydowana większość rolników zapomina o nawożeniu wapniem, bardzo ważnym składnikiem pokarmowym.
Deficyt wapnia
Aby rośliny mogły pobrać wapń, musi on występować w glebie w dostatecznej ilości w formie łatwo dostępnej dla roślin. Z prowadzonych przez Agrosimex badań wynika, że bardzo często nawet na glebach o uregulowanym odczynie (o pH 6,5 i więcej) zawartość przyswajalnego wapnia jest bardzo niska. Najniższy zanotowany przez nas poziom to 198 mg/l, a zdecydowana więk- szość badanych gleb ma zawartość wapnia odżywczego w przedziale 210–500 mg/l (dla porównania przypomnę, że optymalny poziom wapnia odżywczego dla większości upraw wynosi 1000–1500 mg/l).
Należy pamiętać, że wapń jest jednym z najważniejszych składników pokarmowych:
- wpływa na właściwą gospodarkę hormonalną roślin,
- jest składnikiem budulcowym ścian komórkowych, związków pektynowych (protopektyn) i blaszki środkowej, dzięki czemu budowa tkanek jest stabilna,
- kontroluje właściwą strukturę i funkcjonowanie błon cytoplazmatycznych oraz organelli, tj. jądra i mitochondriów,
- wpływa na podziały komórek, ich wzrost oraz funkcjonowanie,
- działa odwadniająco na koloidy plazmy,
- jest składnikiem enzymów oddechowych,
- wpływa na pobieranie składników pokarmowych przez korzenie,
- wpływa na otwieranie i zamykanie aparatów szparkowych, dzięki czemu rośliny w niekorzystnych warunkach ograniczają
- transpirację i poprawiają efektywność gospodarki wodnej.
Niedoceniana siarka
Drugim bardzo ważnym, a niedocenianym składnikiem pokarmowym, jest siarka, której potrzeby nawozowe wzrastają w ostatnich latach w związku z ograniczeniem emisji dwutlenku siarki przez przemysł.
Według Głównego Urzędu Statystycznego w 1980 roku emisja dwutlenku siarki wynosiła ok. 4 mln ton, a w 2010 roku już tylko ok. 1,1 mln ton. Związane jest to z działaniami proekologicznymi i ochroną środowiska.
Siarka odpowiada za przemiany azotu w roślinie. Jest składnikiem aminokwasów: metioniny, cysteiny i cystyny.
Odpowiada za zmniejszenie udziału niebiałkowych form azotu w roślinie (obecność cysteiny warunkuje aktywność reduktazy azotanowej). Aktywuje gospodarkę energetyczną roślin oraz mechanizmy obronne roślin poprzez zwiększoną produkcję fitoaleksyn i glutationu odpowiedzialne- go za regenerację uszkodzonych tkanek.
Jest składnikiem witamin: B1 (tiamina), odpowiedzialnej m.in. za metabolizm węglowodanów, oraz H (biotyna). Siarka bierze udział w reakcjach enzymatycznych odpowiedzialnych za biologiczne wiązanie azotu atmosferycznego przez bakterie brodawkowe, redukcję azotanów do amoniaku oraz udział w procesie fotosyntezy (ferredoksyna).
Wpływ siarki
Wpływa na syntezę ligniny oraz kwasów tłuszczowych (siarka jako składnik koenzymu, a stanowi przenośnik grup acylowych) i kumulację skrobi w ziemniakach. Podnosi walory smakowe i zapachowe niektórych produktów roślinnych (cebula, czosnek) przez obecność w lotnych związkach, takich jak: tioestry alifatyczne, polisiarczki, sulfotlenki. Siarka zwiększa również odporność roślin na choroby i szkodniki – właściwości bakteriobójcze i grzybobójcze posiada m.in. aliacyna obecna w czosnku.
Rośliny uprawne pobierają rocznie z hektara 12–35 kg, a nawet do 80 kg siarki (w zależności od uprawianego gatunku). Optymalny dla prawidłowego wzrostu roślin poziom siarki w glebie wynosi 20–40 mg/l gleby. Do roślin o dużych potrzebach siarki (> 50 kg/ha) należą: rośliny krzyżowe (rzepak, brokuł, jarmuż, kalafior, kalarepa, kapusta, rzodkiewka) oraz warzywa liliowate, cebula, czosnek, por. Średnie zapotrzebowanie (20–50 kg/ha) mają: motylkowe wieloletnie, strączkowe (bób, groch, fasola, soja, łubin), kukurydza, ziemniaki, burak ćwikłowy, cukrowy i pastewny. Małe zapotrzebowanie (< 20 kg/ha) mają zboża.
Roślina uprawna | Pobranie jednostkowe | roślina uprawna | Pobranie jednostkowe |
---|---|---|---|
pszenica ozima | 5,0 | ziemniaki | 0,75 |
jęczmień jary | 6,0 | bobik | 30,0 |
kukurydza | 7,0 | łubiny | 30,0 |
rzepak ozimy | 50,0 | gorch | 20,0 |
burak cukrowy | 1,5 | koniczyna czerwona | 16,0 |
burak pastewny | 1,5 | lucerna | 20,0 |
Zalety CaTs-Tiosiarczan wapnia
O skuteczności nawożenia roślin uprawnych wapniem i siarką decyduje forma, w jakiej te składniki występują w nawozach. Obecnie na rynku tylko jeden nawóz łączy w sobie te dwa bardzo ważne składniki w płynnej formie – CaTs.
Zawiera on 9% CaO (112 g/l) i 25% SO3 (312 g/l w postaci tiosiarczanu wapnia). Tiosiarczan wapnia jest doskonałym stabilizatorem azotu w glebie, zapobiega nadmiernym stratom azotu, zwiększa jego dostępność dla roślin, zwiększa zawartość białka w roślinach. CaTs- tiosiarczan wapnia poprawia infiltrację wody, zwiększa odporność roślin na stres wodny, aktywizuje życie biologiczne gleb. Poprawia strukturę gleby, jej napowietrzenie i rozwój systemu korzeniowego. Tiosiarczan wapnia ma niezwykłe właściwości zwiększające dostępność dla roślin potasu, magnezu, fosforu, żelaza, manganu i cynku.
Dzięki stosowaniu CaTs rośliny oszczędzają energię na pobieranie składników pokarmowych i mogą ją wykorzystać do innych procesów życiowych, co jest szczególnie ważne wczesną wiosną w okresach niskich temperatur. Bardzo ważną zaletą tiosiarczanu wapnia jest również zmniejszenie zasolenia gleb.
Wyniki doświadczeń
Plon t/ha w różnych uprawach po zastosowaniu ASX CaTs lub ASX CaTs + RSM
Krzysztof Zachaj