Siew w uprawie kukurydzy

Rolnik, który wysoką jakością siewu zapewni równomierną obsadę kukurydzy na całym polu, może być pewien wysokiej produktywności każdej rośliny. Tym samym w optymalny sposób wykorzysta potencjał genetyczny odmiany i osiągnie maksymalny zysk.

Wiosenną uprawę kukurydzay zaczynamy od bronowania, dzięki któremu przerwiemy parowanie i wyrównamy powierzchnię pola. Wiązkowy system korzeniowy kukurydzy nie lubi gleby zbitej, dlatego trzeba ograniczyć do minimum liczbę przejazdów. Korzystne jest w takiej sytuacji używanie kół bliźniaczych lub obniżenie ciśnienia w oponach. Uprawę przedsiewną na glebach lekkich możemy wykonać agregatami wyposażonymi w kultywator o sztywnych łapach i dwa wały. Na glebach cięższych wybieramy raczej agregaty z kultywatorem z zębami sprężynowymi i wałem strunowym. Sposób pracy agregatów dobieramy tak, by doprawić glebę na głębokość siewu lub głębiej z wtórnym  zagęszczeniem warstwy spodniej. Chodzi o to, by w czasie siewu nasiona zostały ułożone na warstwie gleby, w której dobrze funkcjonujące kapilary umożliwią dobry podsiąk wody, a dobrze spulchniona warstwa wierzchnia zapewni odpowiednie  nagrzanie się gleby i dostęp powietrza.   Uprawę gleby można też wykonać pasowo metodą strip-till, gdzie uprawiany jest tylko pas ziemi w rzędzie (tam będą wsiane nasiona), a ziemia w międzyrzędziach pozostaje nieuprawiona. Ta metoda, dobrze przeprowadzona, pozwala zaoszczędzić paliwo, czas i wodę, która pozostaje w glebie. Dobrze wykonana uprawa przedsiewna umożliwia wytworzenie na powierzchni warstwę gleby gruzełkowej, luźnej, szybko nagrzewającej się do pożądanej temperatury 8–10°C, co wpływa pozytywnie na równomierność wschodów i tym samym na dalszy rozwój plantacji i jej plonowanie.

Siewniki punktowe

Nie jest możliwe osiągnięcie wysokich plonów kukurydzy bez starannego siewu. Dlatego dziś kukurydzę wysiewa się wyłącznie siewnikami punktowymi, najczęściej pneumatycznymi. Pozwalają one na wysiew zróżnicowanych wielkością nasion kukurydzy pojedynczo i w dokładnie zadanych odległościach, przy czym pozostawiają rolnikowi szerokie możliwości regulacji zarówno odległości nasion w rzędzie, jak i odległości między rzędami i głębokości siewu. Niezwykle ważne jest również to, że zapewniają wtórne ugniatanie bruzdy siewnej, co znakomicie poprawia podsiąkanie wody i przyspiesza wschody, oraz przykrywają  wysiane nasiona spulchnioną warstwą ziemi. Wschody tak zasianej kukurydzy będą wyrównane i szybkie.

Siew z nawozami

Nowoczesne siewniki do kukurydzy pozwalają na jednoczesne z siewem nasion aplikowanie nawozów. Kukurydza powinna trafiać do gleby dobrze zaopatrzonej w fosfor i potas, jednak w tej uprawie, niezależnie od zasobności gleby, szczególną rolę odgrywa tzw. nawożenie startowe, zwłaszcza fosforem. Dzięki nowoczesnym siewnikom, współrzędowo, nieco w bok i nieco w głąb od bruzdy siewnej, można ułożyć nawóz granulowany – najczęściej będzie to fosforan amonu. Oprócz tego standardowe wyposażenie siewnika w aplikatory mikro pozwala aplikować do bruzdy siewnej (dokładnie tam, gdzie trafiają nasiona) nawóz mikrogranulowany (np. Microstar). Taki nawóz zawiera niezbędny  fosfor oraz cynk, bardzo  łatwo dostępne  dla kiełkującej rośliny i  bezpośrednio  odpowiedzialne za  start, a także budowę dużego i sprawnego  systemu korzeniowego.  Nawożenie kukurydzy za pomocą siewnika to mniej przejazdów, mniej zużytych nawozów i najwyższa ich efektywność, a także dynamiczne wschody i szybki wzrost początkowy młodych roślin oraz mniejsza podatność na straty spowodowane wiosennymi chłodami.

Szybkie i wyrównane wschody

Można je osiągnąć, zapewniając jednocześnie wszystkim nasionom na polu:

• optymalną i wyrównaną wilgotność na głębokości ułożenia ziaren,

• właściwą i wyrównaną temperaturę gleby (dla flintów może być ok. 8°C, dla dentów 10–12°C; pamiętajmy, że siejąc nasiona głębiej, zyskujemy wilgotność, ale tracimy temperaturę),

• kontakt z wilgotną glebą – sprawnie powinny pracować te elementy siewnika, które oczyszczają bruzdę z cząstek organicznych, i te, które zasypują bruzdę i dociskają ziarno do gleby,

• glebę o strukturze gruzełkowatej, nierozpyloną, nieskłonną do zaskorupiania.

Termin siewu

Kukurydzy nie siejemy według kalendarza, lecz w terminie wyznaczonym aktualnym stanem warunków pogodowych i glebowych, pamiętając, że optymalna temperatura do wschodów to 8–10°C. Z reguły zaczyna wtedy kwitnąć mniszek lekarski. Odmiany wcześniejsze (niskie FAO ) wysiewamy jako pierwsze i kolejno odmiany coraz późniejsze. Wczesny siew kukurydzy ma działanie plonotwórcze, lecz zwiększa się też ryzyko niewyrównanych wschodów, co przełożyć się może na nierówny wzrost plantacji i kłopoty z ustaleniem terminu zwalczania chwastów oraz na trudności z zawiązywaniem kolb u roślin osłoniętych przez bardziej wyrośniętych (wcześniej wzeszłych) sąsiadów. Skoro jednak wczesny siew jest korzystny i chcemy w taki sposób posiać kukurydzę, to musimy zminimalizować ryzyko nierównomiernych wschodów przez perfekcyjne przygotowanie gleby (struktura gruzełkowa), równy wysiew na jednakową głębokość,  zapewnienie  równego  podsiąku do wszystkich nasion (wtórne ugniatanie bruzdy siewnej) i jeśli to możliwe wysiew z nawozem mikrogranulowanym zapewniającym wszystkim roślinom równy dostęp do łatwo przyswajalnych składników pokarmowych. Zatem siejmy kukurydzę tak wcześnie, jak się da, byle w odpowiednio ciepłą glebę. Do wczesnych siewów wybierajmy te odmiany, które mają w swoim opisie zaznaczony bardzo dobry wigor wiosenny i odporność na wiosenne chłody.

Głębokość umieszczenia nasion

Rozwój korzeni przybyszowych oraz podporowych w znacznej mierze zależy od głębokości siewu. Posiana na prawidłowej głębokości kukurydza wykształca dwa okółki korzeni podporowych w glebie i kolejne dwa nad powierzchnią gleby. Okółki korzeni podporowych nad powierzchnią gleby wykształcą się pod warunkiem, że dwa dolne międzywęźla będą krótkie, czemu sprzyja krótki dzień i intensywne nasłonecznienie. Tak więc optymalnie jest siać kukurydzę na glebach cięższych na głębokości ok. 4 cm, na glebach lżejszych – ok. 6 cm. Podczas suszy, zwłaszcza na glebach lżejszych, korzystne może być zwiększenie głębokości siewu. Ponieważ kukurydza jest bardzo wrażliwa na niedobór światła, cały czas ogromną wagę należy przywiązywać do równomierności wschodów (równy dostęp do światła), co w tym przypadku oznacza zwrócenie szczególnej uwagi na to, by nasiona umieścić na tej samej głębokości, zapewniając im jednakowe warunki cieplne i wilgotnościowe. Najlepsze rezultaty osiągniemy, gdy tak wysiejemy nasiona, że kiełkowanie rozpocznie się już po pierwszym dniu. Jest to możliwe, gdy wysiejemy nasiona w glebę dość ciepłą i umieścimy je na podłożu zapewniającym dość wilgoci do ich pęcznienia. Tylko precyzyjnie wykonany siew pozwoli zapewnić spełnienie wszystkich oczekiwanych parametrów, a precyzyjny siew możliwy jest wtedy, gdy wykonujemy go z optymalną prędkością, czyli z reguły nie większą niż 6 km/h.

Gęstość siewu i obsada

Kukurydza jest rośliną światłolubną. Nadmierne zagęszczenie łanu ogranicza zawiązywanie i zapylanie kolb. Tylko optymalna obsada umożliwi wykształcenie dobrze zaziarnionych kolb, czyli zagwarantuje maksymalny plon ziarna czy też dobry plon wysokojakościowej kiszonki. I uwaga: złej obsady nie da się już skorygować!

Dostosowując ją do możliwości pól, korzystamy także ze wskazówek hodowców, pamiętając, że im gleba w lepszej kulturze  i  im   zasobniejsza  w   wodę,   tym  obsada  będzie  wyższa.   Gleba  zapewniająca   dostateczną  ilość  wody   i składników pokarmowych może wyżywić więcej roślin. I odwrotnie: na glebach lżejszych o słabej pojemności wodnej obsadę ustalimy na niższym poziomie.

Przygotowanie i regulacja siewnika

Siewnik należy precyzyjnie wyregulować, zgodnie z instrukcją. W trakcie siewu trzeba często kontrolować jego jakość. Równomierności ułożenia nasion (odległości między nimi i głębokości ułożenia) nie będą sprzyjały ani zużyte redlice, ani zbyt duża prędkość. Warto tu zwrócić uwagę, że ostre  redlice zapewniają też takie ułożenie nasion, że i od spodu, i z boków będą miały zapewnioną wilgoć, co przyspieszy pęcznienie i zapewni szybkie i równomierne wschody.

Warto wiedzieć  Wiele z przedstawionych w artykule zaleceń nie wymaga ponoszenia kosztów, a w znaczący sposób wpływa na zwiększenie przychodów z uprawy.

Tomasz Sikorski