Nowy insektycyd do ochrony rzepaku – Boravi 50 WG

Insektycydy fosforoorganiczne nadal odgrywają w ochronie roślin bardzo ważną rolę. Nowym przedstawicielem tej grupy chemicznej w ochronie rzepaku przed szkodnikami jest fosmet – substancja czynna zawarta w preparacie Boravi 50 WG

Ze względu na wysoką skuteczność działania związków fosforoorganicznych są one używane w szerokim zakresie jako fungicydy, herbicydy (glifosat), insektycydy oraz regulatory wzrostu roślin. Korzystną cechą większości związków fosforoorganicznych jest ich stosunkowo szybki rozkład do nietoksycznych metabolitów w roślinach i w glebie, a także niska toksyczność dla człowieka i zwierząt stałocieplnych.

boravi

RZEPAK

Insektycydy fosforoorganiczne z toksykologicznego punktu widzenia zaliczane są do neurotoksyn, czyli trucizn działających na system nerwowy owadów. Toksyczne działanie związków fosforoorganicznych w organizmie owadów polega na hamowaniu działania esterazy cholinowej – enzymu odpowiedzialnego za rozkład neurotransmitera – acetylocholiny, występującej w komórkach centralnego układu nerwowego owadów. Insektycydy fosforoorganiczne nieodwracalnie blokują ten enzym, który wówczas nie spełnia w organizmie funkcji rozkładania acetylocholiny. Substancja ta akumuluje się w synapsach nerwowych i powoduje stałą, silną aktywację neuronów, dając objawy w postaci drgawek, a następnie paraliżu i śmierci owada. Cząsteczki związków fosforoorganicznych są rozpuszczalne w tłuszczach i woskach, dzięki czemu łatwo przenikają przez kutikulę owadów i epidermę liści roślin. Działają powierzchniowo jako trucizny kontaktowe, ale również żołądkowo i gazowo. Niektóre z insektycydów fosforoorganicznych, jak na przykład zawarty w preparacie Boravi 50 WG fosmet, oprócz działania powierzchniowego w roślinach mają działanie wgłębne, wnikają do tkanek liści, co powoduje, że są skuteczne również na szkodniki ssące odżywiające się sokami roślin albo układowo, przemieszczając się z sokami w tkankach roślin. Należy wspomnieć, że działanie wgłębne substancji czynnej (fosmetu) po jego przeniknięciu do liści ogranicza w dużym stopniu możliwość dalszego kontaktowego zatrucia owadów pożytecznych nieodżywiających się chronioną chemicznie rośliną. Fosforoorganiczne substancje czynne o działaniu wgłębnym (fosmet) po pewnym czasie są metabolizowane w roślinach do substancji nietoksycznych, w związku z czym nie kumulują się w nich i nie stwarzają zagrożeń dla konsumenta i środowiska.

Problem odporności

Owady mają różne poziomy wrażliwości na te same substancje czynne insektycydów fosforoorganicznych (i innych) w zależności od gatunku – i na tym zjawisku opiera się spektrum toksycznego działania i selektywność różnych substancji czynnych. Ta sama substancja czynna może być bardzo toksyczna dla jednego gatunku i równocześnie nietoksyczna dla innego. Detoksykacja związków fosforoorganicznych w organizmach owadów zależy od cech indywidualnych i gatunkowych i jest programowana genetycznie. Najczęściej polega na aktywności specyficznych enzymów lub ich układów. Ważna jest również zdolność do szybkiego wydalania metabolitów toksyn. Innym mechanizmem może być zróżnicowanie w molekularnej budowie acetylocholinoesterazy. Naturalną niewrażliwość owada od nabytej odporności należy właściwie rozumieć. Choć zjawisko odporności owadów na insektycydy dotyczy obecnie wszystkich grup chemicznych insektycydów, to posłużmy się przykładem szkodników rzepaku. W ochronie tej rośliny przed szkodnikami największym problemem jest odporność słodyszka rzepakowego na pyretroidy. W związku z tym faktem hodowcy w przypadku silnego ataku słodyszka stosują przede wszystkim związki fosforoorganiczne, względnie neonikotynoidowe lub oksadiazynę.

Rotacja środków ochrony roślin

Obowiązujące obecnie integrowane programy ochrony roślin wymagają rotacji grup chemicznych i substancji czynnych środków ochrony roślin nie tylko ze względu na narastanie zjawiska odporności agrofagów, lecz także z uwagi na konieczność ochrony środowiska i jego różnorodności biologicznej. Przemienne stosowanie substancji czynnych zaleca się przede wszystkim w uprawach, w których istnieje konieczność powtarzania zabiegów chemicznych ze względu na silny atak konkretnego szkodnika lub równoczesne występowanie kilku gatunków szkodników na danej plantacji. Taką uprawą jest rzepak, który wymaga wielokrotnej ochrony chemicznej przed licznymi gatunkami szkodników atakujących rośliny od momentu wschodów aż do zakończenia wegetacji. Problemem w skutecznej ochronie rzepaku przed szkodnikami jest wspomniane zjawisko odporności słodyszka rzepakowego na pyretroidy, ale również zróżnicowana wrażliwość na zalecane insektycydy pozostałych gatunków szkodników, takich jak chowacze, pryszczarek czy mszyca kapuściana. Na przykład chowacz podobnik nie reaguje na indoksakarb, a mszyce, tak jak słodyszek rzepakowy, bardzo słabo na pyretroidy. Podobnie wygląda sytuacja w ziemniaku, ponieważ stonka ziemniaczana jest również gatunkiem o wysokim poziomie odporności na wiele insektycydów. Z tego powodu wprowadzenie nowej substancji chemicznej do ochrony tych roślin przed szkodnikami jest elementem korzystnym z punktu widzenia strategii zapobiegania odporności, ponieważ zwiększa możliwość rotacji insektycydów.

Fosmet – substancja czynna Boravi 50 WG

W roku 2016 został zarejestrowany nowy środek do ochrony rzepaku i ziemniaka o nazwie Boravi 50 WG. Substancją czynną tego preparatu jest związek fosforoorganiczny fosmet. Jest to wgłębny insektycyd stosowany w ochronie roślin rolniczych. Jak wspomniano, substancja ta rozpuszcza się w lipidach epidermy liści i powoli wnika do tkanek, gdzie przemieszcza się wraz z sokami w liściach. Przenikanie fosmetu do liści ogranicza możliwość zatrucia owadów pożytecznych, natomiast wzmaga działanie żołądkowe u owadów zjadających liście i inne części roślin. W związku z tą cechą skuteczność preparatu Boravi 50 WG w ochronie roślin przed żerującymi na nich owadami jest bardzo wysoka. Fosmet ze względu na zakres działania i dużą skuteczność jest bardzo popularny w Stanach Zjednoczonych, gdzie rokrocznie stosowany jest na powierzchni ok. 500 tys. ha. W Polsce fosmet oprócz ochrony rzepaku przed chowaczami i słodyszkiem zalecany jest do zwalczania stonki ziemniaczanej.

 Stosowanie Boravi 50 WG

W ochronie rzepaku Boravi 50 WG zalecany jest do zwalczania szkodników wiosennych – chowacza brukwiaczka i chowacza czterozębnego – w fazach rozwojowych roślin BBCH od 31 do 55, natomiast w zwalczaniu słodyszka rzepakowego do fazy BBCH 59 (żółty pąk).chowacz

Przypomnijmy: chowacz brukwiaczek jest małym szarym chrząszczem, którego larwy uszkadzają łodygi rzepaku i powodują ich wyginanie się w kształt litery „S” oraz pękanie już we wczesnych stadiach dojrzewania. Szkodliwa aktywność chrząszczy tego gatunku rozpoczyna się przy temperaturze powietrza 10–12°C, co ma miejsce zwykle w marcu w okresie fazy rozwoju roślin BBCH 41-54. Zabieg chemiczny z wykorzystaniem Boravi 50 WG powinien nastąpić w takim momencie, by zapobiec złożeniu jaj przez samice. Kolejnym szkodnikiem rzepaku, atakującym łodygi i stanowiącym wiosną poważne zagrożenie dla roślin, jest chowacz czterozębny. Chrząszcz ten jest mały (ok. 3 mm), czarny, z zielonym odcieniem i z rdzawoczerwonymi odnóżami. Aktywność wiosenną rozpoczyna przy średniej temperaturze powietrza ok. 15ºC, a więc później niż chowacz brukwiaczek, i uszkadza rzepak w fazach rozwojowych od początku wiosennego wzrostu liści w pąkach liściowych (BBCH 41). Samice chowacza czterozębnego składają jaja do ogonków i nerwów liściowych, skąd wylęgłe larwy przechodzą do łodyg, powodując w następstwie żerowania wyleganie roślin. Zwalczanie chemiczne tego szkodnika z użyciem Boravi 50 WG należy również przeprowadzić przed złożeniem jaj przez samice, co najczęściej ma miejsce w drugiej połowie kwietnia. Zabieg chemiczny zwalcza wówczas równolegle pierwsze chrząszcze słodyszka rzepakowego. W ostatniej dekadzie kwietnia, od fazy pojawienia się nad okrywą liściową pąków kwiatowych w zwartych jeszcze kwiatostanach (BBCH 50–52), najważniejszym szkodnikiem rzepaku ozimego staje się słodyszek rzepakowy. Niszczenie pączków i wygryzanie przez chrząszcze pylników kwiatowych powoduje znaczny spadek plonu. W odróżnieniu od opisanych gatunków chowaczy larwy słodyszka nie stanowią dla roślin rzepaku istotnego zagrożenia. Nalot słodyszka rzepakowego następuje przy temperaturze powietrza 12–15°C. Bardzo często dla skutecznej ochrony rzepaku przed słodyszkiem rzepakowym konieczne są 2–3 zabiegi chemiczne, ponieważ zasiedlanie plantacji przez tego owada trwa nieprzerwanie zazwyczaj kilka tygodni.

Jak wspomniano, silna odporność tego gatunku na niektóre insektycydy z grupy pyretroidów wymaga dobrej znajomości strategii chemicznego zwalczania zapobiegającej temu zjawisku. Głównym założeniem tej strategii jest przemienne stosowanie różnych grup chemicznych insektycydów. Wracając do rzepaku, przypomnijmy, że ze względu na bezpieczeństwo pszczół oraz pozostałych gatunków owadów pożytecznych związki fosforoorganiczne, a więc również Boravi 50 WG, zalecane są do zwalczania słodyszka i chowaczy łodygowych przede wszystkim we wczesnych fazach rozwoju roślin. Najczęściej do pierwszego, względnie drugiego wiosennego zabiegu – zgodnie z zaleceniami znajdującymi się na etykiecie środka. Boravi 50 WG oraz inne środki ochrony roślin powinny być racjonalnie używane, zgodnie z obowiązującymi zasadami integrowanych programów ochrony rzepaku.

Paweł Węgorek, Joanna Zamojska,Daria Dworzańska Instytut Ochrony Roślin – PIB  w Poznaniu

Więcej o produkcie znajdziesz na stronie Boravi.pl

Materiały do pobrania

https://doradca-rolniczy.pl/wp-content/uploads/2017/04/Boravi_50_WG-2.pdf
Etykieta Boravi 50WG
https://doradca-rolniczy.pl/wp-content/uploads/2017/04/Agrosimex_Boravi_ulotka_A4_5.pdf
Ulotka informacyjna- Boravi 50WG