Kukurydza – nowe technologie nawożenia azotem a dyrektywa azotanowa

Kukurydza – nowe technologie nawożenia azotem a dyrektywa azotanowa

Azot jest najważniejszym składnikiem pokarmowym dla wszystkich roślin uprawnych. Efektywność nawożenia nim kukurydzy zależy od wielu czynników, m.in. terminu, dawki i formy zastosowanych preparatów, odczynu i sprawności biologicznej gleby, przebiegu pogody i ilości opadów. W tym kontekście trzeba uwzględnić przepisy unijne ograniczające możliwości wykorzystania nawozów azotowych.

1 stycznia 2019 roku weszły w życie kolejne przepisy w ramach obowiązującej w Polsce tzw. dyrektywy azotanowej, czyli „programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu”. Dotyczą one obowiązku sporządzania planu nawożenia azotem. Wiąże się to z koniecznością wdrożenia do agrotechniki innowacyjnych rozwiązań, które już od lat są stosowane w USA oraz w wielu krajach Unii Europejskiej, gdzie podobne regulacje prawne obowiązują od dawna. Z powodu długiego okresu wegetacji kukurydza uprawiana na glebach o wysokiej zawartości próchnicy w największym stopniu korzysta z azotu uwolnionego w procesie jej mineralizacji. W celu utrzymania wysokich plonów przy zmniejszonych dawkach nawozów azotowych należy zadbać o jak najlepsze wykorzystanie azotu.

Technologie nawożenia

Obecnie można polecić 3 technologie, które zwiększają efektywność zabiegów nawożenia kukurydzy azotem i opłacalność uprawy.

1.
Nawożenie RSM + CaTs tiosiarczan wapnia. CaTs to opatentowany w USA stabilizator azotu i inhibitor ureazy. Jego stosowanie hamuje straty związane z ulatnianiem się azotu (amoniaku) oraz optymalizuje proces nitryfikacji, dzięki czemu następuje ograniczenie ubytków azotu związanych z wymywaniem. Łączne zastosowanie CaTs z RSM (10 l CaTs/100 l RSM) lub z mocznikiem pozwala ograniczyć straty azotu nawet o 20–30%.

2.
Stosowanie nawozu Duramon Nitro Zinc 30-2,2-18 + 0,5 Zn. Zawiera on wolnodziałający azot w technologii MCDHS. Parafinowa otoczka zapobiega stratom gazowym tego pierwiastka, a technologia Duramon redukuje aktywność enzymu ureaza, spowalniając przekształcanie azotu mocznikowego w amoniak i wydłużając jego dostępność dla roślin. Część azotu w nawozie jest w formie amonowej, łatwo dostępnej dla roślin i ulegającej przekształceniu w azot azotanowy, co poprawia jego wykorzystanie. Duramon Nitro Zinc to lepsze wykorzystanie azotu nawet o 27% , ponieważ:

• uwalnianie azotu jest stopniowe i obejmuje potrzeby kukurydzy w całym cyklu uprawy,
• zawarty w nawozie magnez jest wykorzystywany do syntezy chlorofilu i w procesie w fotosyntezy,
• wysoka zawartość łatwo dostępnej siarki uzupełnia niedobory tego składnika w glebie, a także zapewnia lepsze wykorzystanie azotu i budowę białek. Składnik aminokwasów siarkowych – metionina, cystyna, cysteina.
• zawarty w nawozie cynk skompleksowany ligninosulfonianami wpływa korzystnie na przemiany azotu w roślinie oraz na syntezę aminokwasów i produkcję białek.

3. 
Stosowanie bakterii w celu poprawy zaopatrzenia gleby i roślin w azot. Od ponad 100 lat trwają prace badawcze nad możliwością wykorzystania niedostępnego dla roślin azotu atmosferycznego N2 do ich odżywiania. Jedynie rośliny motylkowe z pomocą bakterii symbiotycznych z rodzaju Rhizobium korzystają z azotu z powietrza. Wolnożyjące bakterie Azotobacter mają wyjątkową zdolność wiązania niedostępnego dla upraw azotu atmosferycznego N2 do amoniaku NH3, który rośliny wykorzystują do budowy aminokwasów i białek. Proces wiązania pierwiastka odbywa się z pomocą enzymu nitrogenazy. Specjalnie wyselekcjonowany szczep bakterii Azotobacter vinelandii znajduje się w szczepionce Rhizosum N – w 1 g preparatu jest 1 000 000 000 j.t.k.

Zalety Azotobacter vinelandii zawarte w szczepionce Rhizosum N:

• zasiedlają ryzosferę roślin uprawnych, dzięki czemu asymilowany azot jest bardzo łatwo i szybko dostępny dla roślin,
• poprawiają sprawność biologiczną gleby,
• stymulują wzrost roślin,
• są skuteczne, wystarczy  oprysk przed siewem, po lub na początku wzrostu roślin w dawce 25 g/ha, żeby ograniczyć dawki azotu,
• zapewniają dobre zaopatrzenie roślin w azot nawet w niekorzystnych warunkach, co potwierdziły badania polowe prowadzone w latach 2014–2018.

 

Krzysztof Zachaj, Iwona Polewska-Jankowiak